ABD Başkanı Donald Trump, bugün (Cuma) Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ı Beyaz Saray'da ağırlayacak ve huzurunda el sıkıştıracak.

Trump'ın özel temsilcisi Steve Witkoff'un son aylarda bölgede yürüttüğü diplomasi trafiğinin ardından düzenlenen zirvenin hedefi; iki ülke arasında yıllardır süren barış anlaşması müzakerelerinde bir ilerleme sağlanması ve Azerbaycan'ı Nahçıvan üzerinden Türkiye'ye bağlayacak Zengezur Koridoru'na dair kararlar alınması.

ABD Başkanı Trump kendisine ait Truth Social sosyal medya platformunda yaptığı paylaşımda toplantıyı "tarihi bir barış zirvesi" olarak niteledi ve şöyle devam etti:

"Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Beyaz Saray'da resmi bir barış anlaşması imza töreninde Beyaz Saray'da bana katılacaklar"

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın yerel saatle 14.30'da (TSİ 20.30) Washington'da Trump ile görüşmesi planlanıyor.

“Trump Koridoru”

Reuters haber ajansına konuşan ABD'li yetkililer, Azerbaycan ve Ermenistan'ın 8 Ağustos'ta Beyaz Saray'da barış anlaşmasına gidecek yolu tanımlayan bir çerçeve anlaşma imzalayacağını ve bu anlaşmada Zengezur Koridoru'nun münhasır işletme hakkının ABD'ye verileceğini ifade etti.

Ajansın isimlerini gizli tuttuğu yetkililer, Cuma günü imzalanacak belgedeki her kelime üzerinde titizlikle çalışıldığını ifade etti.

Yetkililere göre Ermenistan, Zengezur Koridoru'nun münhasır inşa ve işletme hakkını uzun bir vadeyle ABD'ye verecek, adını da “Trump Uluslararası Barış ve Kalkınma Koridoru” koyacak.

Koridor Ermeni yasalarına göre işletilecek ve ABD, koridorun inşa ve işletmesini özel konsorsiyumlara ihale edebilecek.

Yetkililerin aktardığına göre anlaşmada Minsk Grubu'nun ortadan kaldırılması da yer alacak.

1992'deki Dağlık Karabağ savaşının ardından barış sağlanması için Fransa, Rusya ve ABD'nin eş başkanlığında kurulan Minsk Grubu, barış anlaşmasının imzalanmasıyla işlevsiz kalmış olacak.

ABD'nin Zengezur Koridoru'nu işletebileceğine dair haberler son aylarda da dünya basınında haberleştirilmişti.

Barrack, 100 Yıllığına ABD’ye Verilmesini Teklif Etmşti”

ABD'nin Türkiye Büyükelçisi Tom Barrack, 11 Temmuz'da yaptığı bir konuşmada bu 32 kilometrelik koridorun 100 yıllığına ABD'ye verilmesini ve iki ülkenin de bu yolu serbestçe kullanabilmesini teklif etmişti.

Türkiye'ye Yansıması

Karabağ savaşının kazanılmasında ciddi rol alan Türkiye, 1992'deki Dağlık Karabağ Savaşı'nın ardından Ermenistan'la sınırlarını kapatmış ve tekrar açılması için Erivan'ın Bakü'yle barış anlaşması imzalaması şartını getirmişti.

Yarınki zirvede bir barış anlaşması imzalanması durumunda, iki ülke arasındaki sınır 30 yıldan uzun bir süreden sonra açılabilir. Bu da Türkiye'ye yeni bir ticaret pazarı sunabilir.

Azerbaycan'ı Nahçıvan'a ve oradan da Türkiye'ye bağlayacak bu koridor iki ülke arasındaki ulaşımı kısaltacak.

Şu anda Ermenistan sınırı kapalı olduğu için Türkiye'den Azerbaycan'a karayolu bağlantısı İran veya Gürcistan üzerinden sağlanabiliyor ve bu da yolu uzatıyor.

Zengezur Koridoru'nun karayolu ve demiryolunun yanı sıra gaz ve petrol için boru hatlarının da inşa edilmesi mümkün.

ABD liderliğindeki Batı’nın Ukrayna’yı NATO’ya dahil etme tehditleri sonrası, Rusya’nın, Ukrayna’yı işgali ile başlayan savaşta hezimete uğrayıp, zayıflaması Güney Kafkasya’da bir güç boşluğunu ortaya çıkardı. Ankara’nın desteği ile işgal altındaki topraklarını tekrar ele geçirmeye başaran Bakü yönetimi, bu boşluktan büyük bir kazanım elde etti. Öte yandan bu operasyon terk edilmiş hissine kapılan Erivan yönetimini Rus liderliğinden uzaklaştırmış oldu. ABD ve stratejik ortağı Ankara’nın bu cephede koordinasyon içinde çalışırken, Trump’ın huzurundaki barış zirvesi ile bu çalışmanın taçlanacağı öngörülüyor.

Kafkasya'nın Batı İçin Önemi Ne?

Zengezur Koridoru yalnızca Türkiye'nin değil, Avrupa Birliği'nin Orta Asya'ya erişimi açısından da büyük öneme sahip.

Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı kapsamlı işgale başlamasının ardından Kafkasya, Moskova'nın gündeminde geri sıralara düşmüştü. Avrupa Birliği de bu fırsattan yararlanıp, Sovyetler Birliği'nin çöküşünden bu yana "Rusya'nın arka bahçesi" olarak görülen Kafkasya ve Orta Asya'daki faaliyetlerini son yıllarda artırdı.

Rus gazını almayı sonlandırmak isteyen AB, alternatif olarak Azerbaycan ve Türkmenistan'a yönelmiş durumda. Batı'nın bu adımla hem Rusya'ya hem de İran'a gözdağı vereceği düşünülüyor.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Paşinyan, iki ülke arasında devam eden barış süreci kapsamında geçen ay Abu Dabi'de bir araya gelmişti.

Görüşmede şu kararlar alınmıştı:

-2. Karabağ Savaşı sonrasında Azerbaycan-Ermenistan arasında yeni bir sayfa açıldı

-Taraflar, Mart 2025'te barış anlaşması metninde uzlaştı

-Azerbaycan, anlaşmanın imzalanması için egemenliğine ve toprak bütünlüğüne yönelik iddialar içeren Ermenistan anayasasının değiştirilmesini istedi

-Bakü yönetimi, güncelliğini yitiren AGİT Minsk Grubu'nun da feshedilmesini istiyor

-Erivan yönetimi, AGİT Minsk Grubu’nun feshedilmesini kabul ediyor, zamanlaması için öneriler getiriyor

-Ermenistan Başbakanı Paşinyan, barış anlaşmasının Anayasa Mahkemesine takılması halinde anayasa değişikliği sürecini başlatacağını duyurdu.

Aliyev ve Paşinyan Abu Dabi zirvesi öncesinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Ankara’da ayrı ayrı ağırlanmıştı. Beyaz Saray’daki zirve ile Trump, iş bitirici ve barış yapan bir siyasetçi olarak öne çıkarken, Erdoğan zirvenin altyapısı için mesai harcadı.