Sömürgeci ABD ve Avrupalı devletlerin nüfuz çatışması alanı Sudan’da Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK/RSF) El Faşir’de sivillere yönelik vahşi katliamları kamuoyunun gündeminde.

ABD’nin nüfuzunu korumak ve yönetimin İngiltere ve Avrupa eksenli sivil partilere geçmemesi için Sudan’da 2023 Nisan ayında başlatılan iç savaş Ordu Komutanı Abdulfettah el-Burhan ve Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK/RSF) Komutanı Muhammed Hamdan Daglu (Hamideti) arasında bölünmeye doğru giden çatışmaların gölgesinde şiddetli bir şekilde sürüyor. Savaş tüm şiddeti ile sürerken Sudan’da açlık ve insani kriz baş gösteriyor ve el değiştiren bölgelerde kalan siviller katliama tabi tutuluyor.

ABD’nin, BAE’ye (Birleşik Arap Emirlikleri) biçtiği rol gereği silahlandırdığı RSF savaşçıları, Darfur'un başka yerlerinde gerçekleştirilen soykırım da dahil olmak üzere yaygın katliamlar ve ihlallerle suçlanıyor.

Ordunun El Faşir’den çekilmesi üzerine son iki gündür, 500 günden fazla süredir kuşatma altında olan Sudan’ın batısındaki kentten gelen görüntüler tüyler ürpertici…

Kadınların ve çocukları ağaçlara asıldığı, yakalanan sivillerin kurşuna dizildiği görüntülerin sosyal medyada paylaşılmasının ardından dünya kamuoyunun gündemine gelen bölgede şiddet sürüyor.

ABD’nin Masasında Ateşkes Görüşmeleri

Sudan'daki savaşan taraflar; Sudan ordusu ve Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) temsilcileri, ABD Dışişleri Bakanlığı'nın himayesindeki masada barış görüşmeleri yapıyor.

Amerikalı kaynakların aktardığına göre, 23 ve 24 Ekim tarihlerinde düzenlenen bir dizi dolaylı toplantının, ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı ve bölgesel arabulucuların, bu ayın sonlarında Washington'da yapılacak “Uluslararası Dörtlü” toplantıya hazırlık hedefi taşıyor. Uluslararası Dörtlü'de ABD ve bölgede siyasi ekseninde hareket eden müttefikleri Suudi Arabistan ve Mısır’ın yanı sıra Birleşik Arap Emirlikleri de yer alıyor.

(HDK/RSF Komutanı Daglo)

Dörtlü, geçen ay Sudan'daki savaşı sona erdirmek için bir yol haritası önermişti.

Dörtlü yaptığı açıklamada, siyasi süreci başlatmak için üç aylık bir insani ateşkes ve ardından kalıcı bir ateşkes çağrısında bulundu. Ayrıca, kalıcı ateşkesin ardından dokuz ay içinde bağımsız bir sivil hükümet kurulması gerektiğini ifade etmişti.

Sudan’daki Savaşan Taraflar ve Bölgesel Aktörlerin Hedefi Nedir

Sudan'daki savaş sadece bir iç savaş değil, aynı zamanda uluslararası güçlerin (özellikle ABD ve İngiltere) ve bölgesel aktörlerin (BAE) dahil olduğu bir vekalet savaşı olarak yorumlanıyor.

HDK, Darfur'u Sudan'dan ayırmayı hedefleyen bir Amerikan planının parçası olarak hareket ediyor.

Birleşik Arap Emirlikleri, HDK'ye gelişmiş İHA'lar tedarik ederek çatışmalarda önemli bir rol oynuyor ve ordunun lojistik hatlarını hedef alıyor.

Bazı Darfurlu liderlerin halka şehri terk etme çağrısı yapması, HDK'nın şehri daha kolay ele geçirmesine hizmet eden ve dış güçlerin planlarıyla uyumlu bir hamle olarak öne çıkıyor.

İngiltere’nin siyasi ekseninde hareket eden Birleşik Arap Emirlikleri, hem Daglo (Hamideti) hem de yandaşları üzerinde söz sahibi olma hayaliyle Hızlı Destek Kuvvetleri’nin lideri ABD maşası Muhammed Hamdan Daglo’yu destekliyor. Birleşik Arap Emirlikleri’nin bu eylemi, Libya’da ABD ajanı General Hafter’e verdiği desteğe benzetiliyor.

BAE’nin İHA ve silah desteği ile başlatılan saldırılar, sahada ABD’nin kurguladığı senaryoların dışına çıkan Sudan ordusu birliklerini Darfur’daki el-Faşir operasyonundan uzaklaştırmak için “klasik bir dikkat dağıtma taktiği” olduğu, 21 Mayıs 2025 tarihinde Hizb-ut Tahrir Merkezi Medya Ofisi tarafından yayımlanan siyasi analizde ifade edilmişti. Ajansların haberinde, “El Faşir’e giden askerlerin Sudan’ın doğusuna yapılan saldırılar yüzünden geri çağırıldığı” belirtiliyor. HDK, Hartum, Bahri ve Umdurman’daki yenilgilerin ardından Darfur’a çekilmiş ve el-Faşir’i kuşatma altına almıştı. Ancak, “HDK’nın el-Faşir operasyonu, operasyonel momentum ve zindeliğini yitirmişti.” İHA saldırılarının, HDK’ya moral ve psikolojik üstünlük kazandırarak Darfur’daki konumunu güçlendirmeyi amaçladığına dikkat çekilirken, ordunun da böylece senaryonun içinde kalması sağlandığı belirtilmişti.

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve ordu komutanı Abdül Fettah El Burhan’ın, 13 Mart 2025’te, ordunun “Hızlı Destek Kuvvetleri’ni ortadan kaldırmaya kararlı olduğunu” vurguladığı bilgisi hatırlatılırken, 29 Nisan 2025’te Russia Today’e yaptığı açıklamada, “Savaşımız devlete karşı silah kullanan herkestir, herhangi bir kabileye karşı değildir” çıkışının, Darfur’daki bazı kabilelerin ordunun kendilerine karşı olduğu algısını kırmaya çalıştığına ve El Burhan’ın orduya adeta “biraz yavaş olun” çağrısıyla HDK güçlerine karşı saldırıları frenlemeye çalıştığı şeklinde ifade ediliyor.

Analizde, bu saldırıların Sudan’ı bir kez daha bölünmeye sürükleyebileceğinin kuvvetli bir olasılık olduğunun altı çiziliyor.

Ayrıca HDK’nın, Cidde görüşmeleri öncesi el-Faşir’de kontrolü ele geçirerek “defakto hükümet” kurmayı hedeflediğine de analizde yer verilmişti.

Sudan’daki bu gelişmeler, yalnızca bölgesel değil, uluslararası aktörlerin de dahil olduğu karmaşık bir vekalet savaşının parçası olduğunun ve ülkenin geleceğinin bu kritik eşikte alınacak kararlara bağlı olduğu beyan edilen analizin en dikkat çekici kısmında ise, “Amerika, Güney Sudan’ı ayırdığı gibi, Darfur’u da Sudan’dan koparmak için bütün kozlarını oynuyor.” ifadeleriyle senaryonun asıl sahibine işaret ediliyor.