ABD Başkanı Donald Trump ile Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski’nin, Beyaz Saray’da gerçekleştirdiği görüşme sırasında gergin anlar yaşandı.

Trump ve Başkan Yardımcısı JD Vance, Volodimir Zelenski’yi ABD’ye müteşekkir olmamakla suçlayıp, diplomatik teamüllerle uyuşmayan tavırlarla istenilen her şeyi kayıtsız şartsız yapmasını isterken Zelenski’nin ise bu isteklere karşı çıkması sonucunda ortam gerildi. Ortak basın toplantısı iptal edildi ve Zelenski Beyaz Saray’dan planlanandan erken ayrıldı. Beyaz Saray, kaynakları maden anlaşmasının imzalanmadığını belirtti.

Fransa Cumhurbaşkanı Emanuel Macron ve ardından İngiltere Başbakanı Keir Starmer’ı ağırlayan Trump, son olarak yine Ukrayna konusunu konuşmak üzere Zelenski’yi ağırladı. Fransa ve İngiltere’nin istediği konuma gelmeyi kesinlikle reddeden ve Rusya Devlet Başkanı ile görüşme ve anlaşma imzalama hedefinden geri adın atmayan Trump ile Zelenski arasındaki görüşme çok sert geçti.

Trump ile Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski arasında Beyaz Saray'da yapılan, ABD'nin Ukrayna'nın nadir maden ve minerallerine erişimini sağlayacak anlaşmayı güvence altına almayı amaçlayan görüşme, kısa sürede gerginleşti. Görüşme sırasında Trump, Zelenski'ye “Ya bir anlaşma yaparsın ya da biz yokuz” şeklinde tehdit etti.

ABD Başkanı Oval Ofis’teki bu hararetli tartışmanın ardından yaptığı yazılı açıklamada, Ukrayna liderinin “barışa hazır olmadığına kanaat getirdiğini” söyledi. Zelenski’nin Oval Ofis’te ABD’ye saygısızlık yaptığını ifade eden Trump, “Barış için hazır olduğunda geri gelebilir” ifadelerini paylaştı.

Oval Ofis’te, Amerikalı ve Ukraynalı heyetler ve gazetecilerin önünde yaşanan tartışma, Zelenski’nin Rusya’nın 2014’teki Kırım işgalini gündeme getirmesiyle sert bir havaya büründü. ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, Zelenski’yi propaganda turu yapmakla suçlayarak, “Oval Ofis’te Amerikan medyası önünde bunu tartışmanız saygısızlık” dedi. Hem Vance hem de Trump, Zelenski’yi ABD’nin yardımlarına yeterince minnettar olmamakla eleştirdi.

Zelenski bu suçlamalara karşı çıkmaya çalışırken, Trump sesini yükselterek, “Elinizde koz yok. Milyonlarca insanın hayatıyla, hatta Üçüncü Dünya Savaşı’yla kumar oynuyorsunuz” dedi. Zelenski, planlanan ortak basın toplantısına katılmadan Beyaz Saray’dan erken ayrıldı.

Zelenski, kısa süre sonra X hesabında paylaştığı mesajda, Amerika Başkanı Trump’ın hesabını da etiketleyerek “Teşekkür ederim Amerika, desteğiniz için teşekkür ederim. Teşekkür ederim ABD başkanı, Kongre ve Amerika halkı teşekkür ederim. Ukrayna’nın adil ve kalıcı bir barışa ihtiyacı var. Biz de tam olarak bunun için çalışıyoruz” detayına yer verdi.

Trump’ın Beklediği Anlaşma İmzalanmadı

Gergin anlar öncesinde, Trump, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski ile Beyaz Saray’daki görüşmesinde nadir mineraller anlaşmasını imzalamaya çok yakın olduklarını belirtmişti. Görüşme öncesi gergin görünen Zelenski’ye Trump, “Çok adil bir anlaşmamız var. Kazı işine başlayıp nadir toprak elementlerini almayı sabırsızlıkla bekliyoruz” dedi.

Anlaşma, Ukrayna devletine ait tüm ilgili doğal kaynak varlıklarının gelecekte paraya çevrilmesinden elde edilecek gelirlerin yüzde 50'sini ABD ve Ukrayna tarafından ortaklaşa sahip olunan ve yönetilen bir yeniden inşa fonuna aktarılmasını öngörüyordu.

Trump, gergin anlar öncesinde bu anlaşmayı, Rusya-Ukrayna savaşından sonra Avrupa barış güçlerini destekleyen güvenlik garantileri yerine bir destek olarak tanımlamış, “Bu, orada olacağımız anlamına gelecek ve ABD’nin büyük bir taahhüdünü gösterecek” demişti.

Anlaşmada, ABD’nin ekonomik açıdan güçlü bir Ukrayna için uzun vadeli mali destek sağlayacağı belirtiliyordu. Ancak Rusya’nın işgalini sona erdirmeye yönelik çabalar ya da gelecekteki güvenlik düzenlemeleri, “ABD, Ukrayna’nın kalıcı barış için ihtiyaç duyduğu güvenlik garantilerini destekler.” şeklinde tek satırda yer alıyordu.

Trump, İngiltere Başbakanı Starmer ile Perşembe günü yaptığı basın toplantısında, Fransa, İngiltere ve NATO müttefiklerinin istediği, olası bir ateşkesi denetleyecek Avrupalı barış güçlerine ek güvenlik taahhüdünde bulunmadı ve “Anlaşma olmadan barış gücünden bahsetmek istemiyorum” ifadesi ile geri adım atmayacağını beyan etmiş oldu.

Göreve gelir gelmez Ukrayna’ya baskıyı arttıran Trump, savaşın Kiev tarafından başlatıldığını ileri sürüp, Zelenski’yi “diktatör” olarak nitelendirmişti.

Trump, ABD’nin Ukrayna için 350 milyar dolar harcadığını ve bunu tahsil etmek istediğini defalarca tekrarladı.

Avrupa ve Ukrayna’yı saf dışı bırakarak Rusya ile hızlı bir şekilde görüşmelere başlayan Trump, bu görüşmelerin “çok iyi gittiğini”, savaşın bitmesi için zamanın daraldığını vurguluyor. Kapitalist Batı’nın askeri gücü NATO’nun lideri olan ABD, Ukrayna’nın NATO’ya üyelik tehdidini sürekli canlı tutarak başlattığı savaşta büyük bir zafer elde etti. Batı eksenli statükoya meydan okuyan Rusya, sahada bataklığa çekilirken, Finlandiya ve İsveç’in birliğe katılması sağlandı. Ayrıca Rusya korkusu öne çıkarılarak NATO’ya yeniden önem kazandırmış oldu. Hatırlanacağı üzere Ukrayna savaşı öncesi Fransa, “NATO’nun beyin ölümü gerçekleşti” ifadesini kullanmış ve bir öneminin de kalmadığını vurgulamak istemişti.

24 Şubat 2022’de başlayan üç yılı aşkın zamandır devam eden savaş her ne kadar sahada Rusya ve Ukrayna arasında cereyan etse de asıl tarafların ABD ve Rusya olduğu biliniyor.

Uzmanlar, Rusya ile el sıkışan Washington’ın masrafları da Kiev’e yükleyerek bu cepheyi kapatmak ve Ortadoğu’da da sükuneti sağladıktan sonra rakibi Çin’e odaklanacağını düşünüyor.