ABD'li ve Ukraynalı üst düzey yetkililer, pazar günü İsviçre'nin Cenevre kentinde gerçekleştirilen yüksek riskli görüşmelerin ardından Rusya'nın Ukrayna'daki işgalini sona erdirme yolunda 'kayda değer ilerleme' kaydedildiğini duyurdu.

Ukrayna için büyük tavizler içeren “Trump Planı” kapsamında yapılan görüşmeler hakkında konuşan ABD Dışişleri Bakanı Rubio, Ukrayna'nın endişelerinin dikkate alındığını ve Başkan Trump'ın barış için sunduğu ilk öneriye olası değişikliklerde yer verileceğini belirtti. Rubio, nihai metin üzerinde anlaşmak için üst düzey görüşmelerin gerekli olacağının da altını çizdi.

Washington'ın Avrupalı müttefikleri arasında endişeye yol açan barış planının ele alındığı Cenevre'deki toplantıda ABD heyetine başkanlık eden Dışişleri Bakanı Marco Rubio, görüşmelerin "çok değerli" olduğunu belirterek, “uzun zamandır yaşanan en verimli günler” olarak nitelendirdi.

"Bir şeyler yapabileceğimiz konusunda kendimi çok iyimser hissediyorum" diyen Rubio, Ukraynalı mevkidaşı ile sağlanan ilerleme konusunda daha fazla detaya girmedi. Üst düzey yetkililerin yakında devreye gireceğini belirterek, pazartesi ve sonrasında görüşmelere devam etmeleri gerekeceğini de açıkladı.

Trump daha önce, Kiev'in barış planına perşembe gününe kadar yanıt vermesi gerektiğini söylemişti. Ancak Rubio net bir tarih belirtmekten kaçınarak, çatışmaların bir an önce sona ermesini istediklerini bildirdi.

Görüşmeler Rus ordusunu cephede ilerlediği ve Kiev’de yolsuzluk tartışmalarının yaşandığı bir zamanda gerçekleştiriliyor.

Rusya ile Batı destekli Ukrayna arasında yaklaşık 4 yıldır devam eden savaşı sona erdirmek için ABD tarafından hazırlanan 28 maddelik plan Kiev'i ve Avrupa başkentlerini endişelendiriyor.

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, plan hakkında, ülkesinin egemenlik haklarını savunmak ile çaresizce bel bağladığı ABD desteğini korumak arasında keskin bir seçimle karşı karşıya kalabileceğini ifade etmişti. Zelenskiy ayrıca, Ukraynalıların evlerini "her zaman savunacaklarını" vurgulamıştı.

Trump'ın barış teklifi, Zelenskiy'nin düzinelerce kez reddettiği, büyük toprak parçalarından vazgeçmek de dahil olmak üzere birçok Rus talebini barındırması, “plan Rusya ile birlikte hazırlanmış gibi” eleştirilerinin yapılmasına neden olmuştu.

Görüşmelerin ardından pazar gecesi yapılan açıklamada Beyaz Saray, Ukrayna heyetinin "güvenlik garantileri, uzun vadeli ekonomik kalkınma, altyapının korunması, seyrüsefer özgürlüğü ve siyasi egemenlik gibi tüm temel kaygılarının toplantı sırasında kapsamlı bir şekilde ele alındığını teyit ettiğini" duyurdu.

Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada ayrıca, Kiev’in, “gelişen uzlaşma çerçevesinin her bileşenine geri bildirimlerini yapılandırılmış bir yaklaşımla dahil ettikleri için minnettarlıklarını ifade ettiği” kaydedildi. Beyaz Saray, öneriye yapılan değişikliklerin artık “ulusal çıkarlarını yansıttığını” ve “Ukrayna’nın hem kısa hem de uzun vadede güvenliğini korumak için güvenilir ve uygulanabilir mekanizmalar sağladığını” da ekledi.

Avrupa Rahatsız

Almanya Şansölyesi Friedrich Merz, Trump ile yaptığı konuşmada, Avrupa'nın kilit ülkelerinin planın bazı bölümlerinde hemfikir olduğunu, bazı bölümlerinde ise olmadığını açıkça ifade ettiğini beyan etti.

Merz, bir Alman medya kuruluşuna yaptığı açıklamada, “Ona Ukrayna ile tam uyum içinde olduğumuzu, bu ülkenin egemenliğinin tehlikeye atılmaması gerektiğini söyledim” dedi.

Rubio, ABD önerisini “canlı ve nefes alan bir belge” olarak nitelendirerek, değişikliklerin devam edeceğini ayrıca, nihai belge hazır olduğunda Moskova’ya sunulması gerektiğini belirterek, “Açıkça Ruslar burada söz hakkına sahip” dedi.

Görüşmelerde ele alınan konulara ilişkin iyimser değerlendirmeler, Trump’ın kendi söylemiyle çelişiyor. Görüşmeler başlamadan önce Trump, Ukrayna’yı ABD’nin sağladığı askeri yardımlara karşı “minnettarlık göstermemekle” suçlamıştı.

Trump, görüşmelerin olduğu Pazar günü sosyal medya platformu Truth Social’da yaptığı paylaşımda, “UKRAYNA ‘LİDERLİĞİ’ BİZİM ÇABALARIMIZA KARŞI SIFIR MİNNETTARLIK GÖSTERDİ, AVRUPA İSE HÂLÂ RUSYA’DAN PETROL ALMAYI SÜRDÜRÜYOR" eleştirisinde bulunmuştu.

Bu paylaşımın ardından Zelenskiy, ABD öncülüğündeki güvenlik çabalarını övmenin yanı sıra asıl sorumluluğu net bir şekilde hatırlatarak, “Bütün diplomatik durumun özü şudur: Bu savaşı başlatan Rusya’dır, sadece Rusya" diye karşılık vermişti.

Zelenskiy, Telegram’daki paylaşımında ayrıca şu ifadelere yer verdi: “Ukrayna, Amerika Birleşik Devletleri’ne, her bir Amerikan yüreğine ve şahsen Başkan Trump’a minnettardır. Avrupa’daki herkese de teşekkür ediyoruz. En önemli hedefi unutmamak lazım: Rusya’nın savaşını durdurmak ve bir daha asla alevlenmesine izin vermemek.”

AB’nin Kırımızıçizgileri

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Ukrayna’nın kendi kaderini tayin hakkını vurgulayarak, AB'nin, savaşın Ukrayna lehine daha iyi bir anlaşmayla sonlandırabilmek için zaman kazanmaya çalıştığını belirtti.

Von der Leyen, Ukrayna ordusuna kısıtlama getirilemeyeceğini ve Avrupa’nın barış görüşmelerine dahil olması gerektiğinin altını çizdi. ABD ise bu hafta hızlı bir anlaşma için baskı yapıyor ve AB’yi anlaşmanın dışında tutarak diplomatik olarak aşağılıyor.

AB'nin Temel Koşulları Neler?

Von der Leyen'in kalıcı barış için AB'nin halihazırda üzerinde uzlaştığını belirttiği kilit unsurlar şöyle:

• Sınırlar güç kullanılarak değiştirilemez,

• Egemen bir ulus olarak Ukrayna'nın silahlı kuvvetlerine, ülkeyi gelecekteki saldırılara karşı savunmasız bırakacak ve dolayısıyla Avrupa'nın güvenliğini de zayıflatacak sınırlamalar getirilemez,

• Avrupa Birliği'nin Ukrayna için barışın sağlanmasındaki merkezi önemi tam olarak yansıtılmalıdır.

ABD’nin hazırladığı 28 maddelik savaş sonlandırma planına karşı Cumartesi günü Ukrayna’nın Avrupalı müttefikleri, ABD planının Moskova’ya fazla taviz verdiğini düşündükleri için bir araya gelerek plan üzerinde değişiklik yapılması için çalıştı.

Pazar günü Avrupa yetkilileri ile Almanya, Fransa ve İngiltere'nin ulusal güvenlik danışmanları Cenevre’deki görüşmelere katılım sağladı. ABD Başkanı Donald Trump'ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un hazırladığı öne sürülen 28 maddelik plan, Ukrayna ordusunun küçültülmesi ve bazı toprakların Rusya'ya bırakılmasını kapsıyor. Kiev ise planı, Moskova'nın maksimalist taleplerinin dayatılması olduğunu gerekçe göstererek eleştiriyor.

Planda, “ABD ve diğer ülkeler Kırım ve Donbass'ı meşru Rus toprakları olarak tanıyacak” ve “Ukrayna ordusundaki personel sayısı yarıya indirilecek” gibi kritik maddeler bulunuyor.