ABD’nin Sudan’daki nüfuzunu korumak ve yönetimin İngiliz destekli sivil bileşenlere geçmemesi için darbe oyununu sahneye koyan Sudan Ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafları arasında süren çatışmalara tepki gösterip, demokratik geçişi desteklediğini açıkladı.

30 yıldır nüfuzunu koruyan Ömer El Beşir’in devrilmesinin ardından Ordu komutan Burhan ve HDK komutanı Hamideti (Daklu) ile Sudan’da kontrolü elinde tutan ABD’nin Hartum Büyükelçiliği, Sudan halkının sivil hükümet talebini ve demokratik geçiş sürecinin yeniden başlamasını desteklemeye devam edeceğini duyurdu. Ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasındaki iç çatışma, uzun süreli çatışmaların başlaması ve ülkenin dört bir yanına yayılacak sıkıntıların patlak vermesi riski taşıyor. ABD Büyükelçiliği tarafından yapılan açıklamada, çatışmanın olaylardan etkilenen sivillere insani yardımların ulaştırılmasını engellediği ve altyapıya zarar verdiği vurgulandı. Açıklamada, “Ülkedeki şiddet olaylarından ve Sudan halkının iradesinin yok sayılmasından Sudan'da savaşan tarafları sorumlu tutmaya devam edeceğiz” denildi.

Bu açıklamalarla Washington, başlattığı ve ara ara ateşkeslerle ara verdiği çatışmalara dikkat çekerek Sudan’da gündemi belirliyor.

Şiddetli Çatışmalar Sürüyor

Dün, Suudi Arabistan ve ABD'nin arabuluculuğunda çatışan taraflar arasında geçtiğimiz hafta Cidde’de imzalanan ateşkes anlaşmasının çökmesinin ikinci günü, Genelkurmay Başkanlığı karargahı yakınlarında düzenlenen oturma eyleminin şiddet kullanılarak dağıtılmasının dördüncü yıl dönümünde ve ülkedeki insani ve ekonomik durumun kötüleştiği bir dönemde başkent Hartum’da şiddetli çatışmalar patlak verdi. Hartum'un eski Omdurman bölgesinde ve güneyinde çatışmalar yeniden yoğunlaştı. Başkent, iki taraf arasında şiddetli patlamaların duyulduğu ve ağır silahların kullanıldığı yoğun çatışmalara sahne oldu. Çatışmalar, Ulusal Radyo ve Devlet Televizyonu Kurumu ve Hartum Emniyet Müdürlüğü’nün yanı sıra çok sayıda hastane ve yoğun nüfuslu mahallelerin yer aldığı stratejik öneme sahip bir bölgede yoğunlaşmış durumda.

Sudan’da ABD’nin Darbe Oyunu Sahneleniyor

Washington, 30 yıldır Sudan’da nüfuzunu koruyan Ömer El Beşir’in 2019 yılında devrilmesinin ardından egemenliği elinde tutabilmek için Sudan ordusunu devreye sokmuştu.

21 Ağustos 2019 tarihinde imzalanmış ve ilk başta askerlerin Başkanlık Konseyi’ne başkanlık etmesi kararlaştırılmış daha sonra İngiltere ve Avrupa yanlısı sivil bileşenlere Kasım 2021’de Konsey’e başkanlık etmeye başlaması konusunda anlaşılmıştı. ABD ordu ile kurduğu egemenliği, sivillerin yani siyasi partilerin eliyle İngiltere’ye geçmesini engellemek için Sudan Savunma Bakanı Korgeneral Yasin İbrahim ile 21 Eylül 2021 tarihinde yani sivillerin görevi devralma tarihinden iki ay önce yaptığı açıklamada bir darbe girişiminin önlendiğini duyurdu. Ardından hükümetin feshedilmesi talepleri gündeme geldi ve fiilen feshedildi ve anayasa belgesi sona erdi. Bugün ise aynı senaryo tekerrür ediyor.

Sudan’da 5 Aralık 2022 tarihinde Çerçeve Anlaşması imzalanmıştı. Çerçeve Anlaşması, 6 Nisan 2023 tarihinde nihai imzanın atılmasını ve 11 Nisan 2023 tarihinde de sivil hükümetin kurulmasını öngörüyordu.

6 Nisan 2023 günü ve geçiş hükümetinin 11 Nisan 2023’te kurulmasına 5 gün kala ABD’nin Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Molly, Hamideti ve Sudan’daki siyasi süreç sözcüsü Halid Ömer Yusuf ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi.

Ardından 15 Nisan 2023 Cumartesi günü ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri arasında aniden şiddetli çatışmalar patlak vermişti.

ABD’nin Sudan’da kontrolü kaybetmemek için başlattığı darbe senaryosunun hedefine emin adımlarla ilerlerken, İngiltere yanlısı sivil bileşenler ordu ve Hızlı Destek Kuvvetleri’ni siyasi hayattan elimine etmek yerine taraflar arasındaki çatışmayı durdurmak için oyalandığı gözlemleniyor. Bu da ABD’nin senaryosunun işe yaradığını gösteriyor.

ABD'ye hizmet eden iki generalin oyununun, Washington'ın nüfuzunu sağlamlaştıracak bir anlaşma imzalanana kadar süreceği öngörülüyor.

ABD, Ömer El Beşir'in zamanında Güney Sudan'ı Sudan topraklarından koparırken, bu çatışma ile de altın madenlerinin bulunduğu HDK'nın kontrolündeki Darfur'u koparabileceği ihtimali uzmanlarca ileri sürülüyor.