Hizb-ut Tahrir “Sudan'daki Siyasi Çatışma” başlığı altında yayımladığı siyasi analiz ile ülkede yaşanan son siyasi gelişmelerin arka planına ışık tuttu.

Hizb-ut Tahrir’in 27 Mart 2023 tarihli siyasi analizi ile, askeri yönetimden sivil yönetime kademeli geçişi kapsayan “Çerçeve Anlaşması”, Askeri Konsey Başkanı El Burhan ile Hızlı Destek Kuvvetleri komutanı Daklu arasındaki sürtüşmenin gerçek olup olmadığı, Hartum ile BAE (Birleşik Arap Emirlikleri) arasındaki ziyaretlerin anlamını ve El Burhan’ın Yahudi varlığıyla normalleşme çabalarının ordu içindeki çatışma ile bir ilgisinin olup olmadığına odaklanıyor.

Bilindiği üzere, Washington, 30 yıldır Sudan’da menfaatlerini koruyan Ömer El Beşir’in 2019 yılında devrilmesinin ardından egemenliği elinde tutabilmek için Sudan ordusunu devreye sokmuştu.

21 Ağustos 2019 tarihinde imzalanmış ve ilk başta askerlerin Başkanlık Konseyi’ne başkanlık etmesi kararlaştırılmış daha sonra sivillerin Kasım 2021’de Konsey’e başkanlık etmeye başlaması konusunda anlaşılmıştı. ABD ordu ile kurduğu egemenliği, sivillerin yani siyasi partilerin eliyle İngiltere’ye geçmesini engellemek için Sudan Savunma Bakanı Korgeneral Yasin İbrahim ile 21 Eylül 2021 tarihinde yani sivillerin görevi devralma tarihinden iki ay önce yaptığı açıklamada bir darbe girişiminin önlendiğini duyurdu. Ardından hükümetin feshedilmesi talepleri gündeme geldi ve fiilen feshedildi ve anayasa belgesi sona erdi. Bugün ise aynı senaryonun tekerrür etmesinin ihtimal dışı olmadığına analizde dikkat çekiliyor. Ordunun yönetimi karşı tarafa vermemek için türlü oyunlara giriştiğinin altı çiziliyor.

Siyasi analizde, Darfur’dan gelen ve Hızlı Destek Kuvvetlerine bağlı silahlı grupları taşıyan TIR’ların Hartum’a girdiğine ve ordunun, başkentin bazı bölgelerine büyük miktarda askeri kuvvet konuşlandırdığına dair haberlerin yayılması, ile iki lider arasındaki anlaşmazlık dozunun artmasının bir sonucu olarak, El Burhan liderliğindeki ordu güçleri ile Daklu liderliğindeki Hızlı Destek Kuvvetleri arasında yaklaşmakta olan bir çatışmanın hazırlığı olduğu algısı oluşturulmaya çalışıldığı ifade ediliyor. Burhan ve Daklu ikilisinin ABD ekseninde ortak hareket ettiği ve Ömer el Beşir sonrası yönetimin liderleri olduğu biliniyor.

Sudan’daki askeri ittifak ile siyasi sivil ittifakın ve arasındaki asıl çekişme şöyle özetleniyor: “(Askeri yönetimin) Tek yaptıkları şey, dostları Ömer El Beşir’in devrilmesinden sonra Amerikan etkisini korumak olmuştur... Diğer taraf olan sözde Özgürlük ve Değişim Güçleri ve hükümeti oluşturan partilerin de ülkenin işlerini yönetmede, sorunlarını çözmede ve insanların asgari yaşam ihtiyaçlarını temin etmede başarısız oldukları bilinmektedir. Bunların da tek yaptıkları şey, ülkedeki İngiliz etkisini korumak ve köklü rejim değişikliğinin önüne geçmek olmuştur.”

Perde arkasında hizmet ettikleri efendileri tarafından yönlendirilen El Burhan ve Daklu ikilisinin arasında oluşturulan çatışma varmış algısı hakkında, “El Burhan liderliğindeki ordu ile Daklu liderliğindeki Hızlı Destek Kuvvetleri, anlaşmanın uygulanmasını engellemek için aralarında bir çatışma uydurmuşlar ya da üretmişlerdir. Böylece dikkatler, tarafların her an anlaşması veya anlaşmazlığına odaklanacak, çözüm de askeri ve sivil bileşen arasında değil, bu (askeri) odaklı olmaya devam edecektir…” detayları ile planın geleceğine dair öngörülere yer veriliyor ve şöyle devam ediliyor: “Amerika, şu an ajanlarının Sudan yönetimini kontrol etmelerine ve İngiliz ajanlarının yönetimde etkin roller almamalarına odaklanmaktadır. Bilakis İngiliz ajanlarını çatışmaları yerine El Burhan ile Hamideti arasını düzeltmekle oyalamaktadır!”

Askeri yönetimin yönetimi bırakmamak yeni oyunlara başvurduğunu detaylarıyla anlatan analizde ayrıca Yahudi varlığıyla normalleşme ihanetine de değiniliyor. El Burhan’ın, Yahudi varlığıyla normalleşme de dahil olmak üzere Amerika’ya her istediğini vererek hem kendisini devrilmekten kurtarma hem de otoritesini güçlendirme çabasında olduğu ifade ediliyor.

El Burhan liderliğindeki Hartum’un, BAE ile görüşmesine de yer verilen siyasi analizin tamamını okumak için aşağıdaki linki tıklayabilirsiniz…

Sudan'daki Siyasi Çatışma .