Türkiye'deki temaslarının ardından Ankara'nın Haymana ilçesinde geçirdiği uçak kazasında hayatını kaybeden Libya Genelkurmay Başkanı Orgeneral Muhammed Ali Ahmed Al Haddad hakkında ne biliniyor?

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) Genelkurmay Başkanı Orgeneral Selçuk Bayraktaroğlu’nun daveti üzerine Ankara’da bulunan Libya Genelkurmay Başkanı Orgeneral Muhammed Ali el-Haddad ve beraberindeki heyeti, dün Ankara’da üst düzey görüşmeler gerçekleştirdi.

Libya heyeti ile görüşmede, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Selçuk Bayraktaroğlu ve Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Metin Tokel de yer aldı.

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) Genelkurmay Başkanı Orgeneral Selçuk Bayraktaroğlu’nun daveti üzerine Ankara’da bulunan Libya Genelkurmay Başkanı Orgeneral Muhammed Ali el-Haddad ve beraberindeki heyetin yer aldığı iş jeti salı günü akşam saatlerinde Ankara semalarında dün (Salı) akşamı düştü.

Uçakta bulunan üç kişilik mürettabat ve Genelkurmay Başkanı Al Haddad ile beraberindeki heyet dahil toplamda sekiz kişi hayatını kaybetti.

Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, hayatını kaybedenlerin aile ve silah arkadaşlarına başsağlığı diledi.

İngiltere ve Avrupalı devletlerin desteklediği ve ABD’nin arkasında durduğu Halife Hafter güçleriyle savaşan Trablus’taki hükümetin Başbakanı Dibeybe, **"Bu kaza; vatan, askeri kurumlar ve tüm Libyalılar için büyük bir kayıptır. Ülkelerine samimiyet ve özveriyle hizmet etmiş; disiplin, sorumluluk ve milli değerlere bağlılık konusunda örnek teşkil etmiş insanları kaybettik" sözleriyle taziyelerini iletti.

Düşen uçakta bulunan diğer dört kişinin ise Libya Kara Kuvvetleri Komutanı Korgeneral Futuri Gribel, Askerî Sanayi Kurumu Başkanı Tuğgeneral Mahmud el-Katawi, el Haddad’ın danışmanı Muhammed el-Asavi Diab ve bakanlık fotoğrafçısı Muhammed Ömer Ahmed Mahcub olduğu belirtildi.

Yaşanan kazaya dair Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından soruşturma başlatıldığı duyuruldu.

Haddad Hakkında Ne Biliniyor?

Libya Genelkurmay Başkanı Orgeneral Muhammed Ali el-Haddad, Eylül 2020’de Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti tarafından göreve atanmıştı. Göreve geldiği günden itibaren, özellikle Türkiye ile askeri ilişkilerin geliştirilmesinde kilit bir isim olarak öne çıkmıştı.

Bilindiği üzere Türkiye’nin Libya’da askeri birlikleri bulunuyor. ABD’nin kontrol ettiği Suriye sahasındaki rol dağılımına benzer konumlanma Libya sahasında da görülüyor. Ankara, Libya’da Trablus hükümetinin yanında konumlanırken, Rusya ise Hafter’in yanında konumlanarak sahada rol kapmış ve bazı kazanımlar elde etmiş durumda. Ancak iki ülkede ABD’nin koordinasyonunda Washington’ın Libya’da nüfuz kazanması hedefiyle hareket etmiş, Moskova’da düzenlenen zirveye meşrutiyeti olmamasına rağmen Halife Hafter, davet edilmişti. Sahada ise Trablus hükümetinin Hafter’e karşı güçlü saldırılarında Ankara’nın desteğini çektiğine şahit olunmuştu.

El-Haddad, Ekim 2020’de gerçekleştirdiği ilk Ankara ziyaretinin ardından 2024 ve 2025 yıllarında Türkiye’ye birçok kez resmî temaslarda bulundu.

Türkiye ile ilişkilerin güçlenmesinde aktif rol oynayan el-Haddad, son beş yıldır, Libya’nın batısını kontrol eden Türkiye destekli Ulusal Mutabakat Hükümeti ile doğuda etkili olan Libya Ulusal Ordusu güçlerinin birleştirilmesine yönelik, Birleşmiş Milletler destekli görüşmelerde de etkin görev yapıyordu.

El-Haddad son yıllarda, Libya’nın Türkiye ile savunma alanında iş birliğini sürdürmesi ve iki ülke arasında askerî koordinasyonun devam etmesi için yoğun çaba harcadı.

Libya Kara Kuvvetleri Komutanı Korgeneral Futuri Gribel, görevini Genelkurmay Başkanı Muhammed Ali Ahmed el-Haddad’a bağlı olarak sürdürüyordu.

Gribel ve el-Haddad, Trablus merkezli ve uluslararası toplum tarafından tanınan Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin en kritik iki askerî ismi arasında yer alırken ikisi de aynı kazada hayatını yitirdi.

Korgeneral Gribel, kara birliklerinin operasyonları, askerî hazırlıklar ve kara tabanlı savunma stratejisinin yönetiminden sorumluydu. El-Haddad gibi, Libya’daki askerî kurumların birleştirilmesine yönelik çabalarda da aktif rol oynamıştı.

Askerî İmalat Kurumu Komutanı Tuğgeneral Mahmud el-Katavi, bu görev kapsamında ülkenin askerî üretim ve tedarik programlarının denetiminden sorumlu isimdi.

El-Katavi, Libya Genelkurmay Başkanı Muhammed Ali Ahmed el-Haddad ile yakın koordinasyon içinde çalışarak, silah ve teçhizat temini ile bakım süreçlerinin yönetilmesinde rol oynadı. Trablus merkezli silahlı kuvvetlerin modernizasyonuna yönelik çalışmaları da destekleyen isimler arasındaydı.

Danışman Muhammed el-Asavi Diyab, Libya Genelkurmay Başkanı el-Haddad ile çalışıyordu. Diyab, özellikle stratejik askeri planlama, birimler arası eşgüdüm, savunma politikaları ve Türkiye dâhil diğer ülkelerle askerî iş birliği başlıklarında danışmanlık yürüttüğü için kritik bir görevdeydi.

Libyalı üst düzey askeri yetkilileri taşıyan Falcon 50 tipi iş jeti, Ankara Esenboğa Havalimanı'ından yaptığı kalkıştan yaklaşık 30 dakika sonra düştü. Harmony Jets Malta tarafından işletilen Falcon 50, saat 20:17:24’te Ankara’dan kalktı ve 20:32’de 32 bin 475 feet seyir irtifasına yükseldi.

20:33’ten itibaren uçakta, yalnızca birkaç saniye süren ancak yüksek negatif düşey hız içeren kısa süreli bir anormallik yaşandığı rapor ediliyor. Ayrıntılı verilere göre, uçak 20:33:33’te 7700 acil durum kodunu yaymaya başladı. Uçaktan alınan son ADS-B sinyali, 20:41:17’de kaydedildi.

İki Gün Önce TBMM’den Libya Tezkeresi Geçti

Libya’da görev yapan Türk Silahlı Kuvvetleri unsurlarının görev süresinin iki yıl uzatılmasını öngören Cumhurbaşkanlığı Tezkeresi, pazartesi günü TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilmişti.

Kabul edilen tezkereyle TSK’nın Libya’daki görevi 2 Ocak 2026’dan itibaren 24 ay daha devam edecek. Düzenleme, Türkiye’nin Libya’daki askerî varlığının sürdürülmesine yönelik yasal çerçeveyi uzatmış oldu.

Tezkerede, Türkiye’nin Libya ile imzaladığı ve hâlen yürürlükte olan Güvenlik ve Askerî İş Birliği Mutabakat Muhtırası kapsamında, Libya’nın güvenliğine katkı sunan eğitim ve danışmanlık faaliyetlerini sürdürdüğünün altı çizildi.

Gelinen aşamada, Libya’da kalıcı ateşkesin sağlanması ve siyasi diyalog sürecinin tamamlanmasının henüz mümkün olmadığına dikkat çekilen tezkerede, özellikle askeri ve güvenlik kurumları başta olmak üzere devlet yapısının bütüncül biçimde birleştirilemediği ifade edildi.

Birleşmiş Milletler (BM) himayesinde yürütülen askerî ve siyasi görüşmelerin sonuçlandırılabilmesi için çatışmaların yeniden başlamasının önlenmesinin hayati önem taşıdığı vurgulandı.

Aksi bir durumda, Libya kaynaklı risk ve tehditlerin yalnızca ülkeyi değil, Türkiye dâhil tüm bölgeyi etkilemeye devam edeceği; olası bir çatışma ortamının ise Türkiye’nin Akdeniz havzası ve Kuzey Afrika’daki çıkarlarını doğrudan olumsuz etkileyeceği ifade edildi.

6 Ay Önce İmzalanan Stratejik Anlaşma

Libya Ulusal Birlik Hükümeti’ne bağlı Savunma Bakanlığı ile Türkiye Milli Savunma Bakanlığı arasında Libya ordusunun kapasitesini artırmayı amaçlayan ve askeri iş birliğini genişleten bir anlaşmaya 10 Temmuz 2025'te imza atılmıştı.

Türkiye ile Libya arasında askeri iş birliği 2019’da, dönemin Ulusal Mutabakat Hükümeti tarafından imzalanan ve askerî danışman görevlendirilmesi ile kapasite geliştirmeyi içeren anlaşmayla başlamıştı.

Daha sonra 2022’de, Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdülhamid Dibeybe, Türkiye ile Libya Hava Kuvvetleri’nin (pilotlar, teknoloji ve fiziki eğitim dâhil) güçlendirilmesi ile sınır güvenliğinin artırılması, organize suçla mücadele ve ortak bir askerî komitenin kurulmasını kapsayan iki ek iş birliği anlaşması daha imzaladı.

İngiltere siyasi ekseninde hareket eden Muammer Kaddafi’nin ölümünden sonra Libya topraklarında, ABD ile İngiltere arasındaki nüfuz çatışması son zamanlarda şiddeti azalsa da yerel iş birlikçi güçleri üzerinden çatışmalarla sürdürülüyor.