ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la görüştü ve ikili bazı anlaşmalar yapıldı.

Trump, yaklaşık iki saat süren görüşmenin hem öncesinden hem de sonrasında Erdoğan'ı bölgede gerçekleştirdiği icraatlar konusunda takdir etti ve gelişinde karşıladığı gibi yine Beyaz Saray'ın kapısından uğurladı. Görüşmede ABD’nin ihracat, Türkiye’nin ithalat hanesine yazılan yüklü miktarda anlaşma başlıkları öne çıkarken, Erdoğan’ın Gazze hususunda hiçbir şey söylememesi dikkat çekti.

Görüşmenin basına açık kısmında sözlerine Erdoğan'dan övgüyle söz ederek başlayan Trump, "harika bir ilişkileri olduğunu" ve Erdoğan'ın "ülkesinde harika iş çıkardığını" söyleyerek övgüler dizdi. ABD Başkanı görüşmeye ilişkin "Onun ihtiyaç duyduğu bazı şeyler var, bizim de ihtiyaç duyduğumuz bazı şeyler var ve bir sonuca varacağız" ifadelerini kullandı.

Trump, ilk başkanlık döneminde Türkiye-ABD ilişkilerinde skandala yol açan Rahip Brunson olayını da konuşmasının başında gündeme getirerek Erdoğan üzerindeki etkisini hatırlatmış oldu. Trump, diplomatik nezaketten uzak bir şekilde Erdoğan'a atıfla, “Hatırlarsanız, Rahip Brunson'ı serbest bıraktı. Ben gelmeden önce Rahip Brunson, 35 yıl hapis istemiyle cezaevindeydi" dedi. Trump, telefonunun ardından Erdoğan'ın Brunson'ı serbest bıraktığını söyledi.

Erdoğan da görüşmeye ilişkin, "Gerek F-35, gerek F-16 konusu, gerekse Halk Bankası ile ilgili aramızdaki ilişkiler konusunu etraflıca görüşme fırsatı bulacağımıza inanıyorum" şeklinde konuştu.

Erdoğan, F-35 konusu ve Ankara’nın almak istediği 40 F-16 savaş jeti üzerindeki devam eden müzakereler de dahil olmak üzere savunma sanayisinin görüşmenin odak noktalarından biri olacağını söyledi.

ABD Başkanı Trump, Türkiye'nin F-35 savaş uçakları talebine yönelik bir anlaşma yapmak isteyip istemediğine yönelik soruya, "(Erdoğan'ın) almak istediği şeyleri satın alma konusunda başarılı olacağını düşünüyorum" yanıtını verdi.

CAATSA Yaptırımları

Trump, Türkiye’nin Rusya'dan S-400 savunma sistemlerini satın alması nedeniyle savunma sanayine uygulanan CAATSA yaptırımların da, Erdoğan ile yapılacak görüşmelerin iyi geçmesi halinde "neredeyse anında" kaldırılabileceğini söyledi. Ankara'ya yönelik yaptırımları ne zaman kaldıracağına ilişkin soruya, "Çok yakında olabilir. Eğer toplantı iyi geçerse, neredeyse anında" diye yanıt veren ABD Başkanı konuyu Oval Ofis'teki görüşmede ele alacaklarını ifade etti.

ABD Dışişleri Bakanlığı, CAATSA (Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşılık Verme Yasası) kapsamında Türkiye'ye yönelik yaptırımları 2021 yılında devreye sokmuştu. ABD düşmanlarına karşı bu yaptırım yasasını devreye sokarken, Erdoğan, yaptırımları devreye sokan Trump’ı “dost”, ABD’yi ise “stratejik ortak ve müttefik” olarak niteliyor.

Gazze

Trump bir gazetecinin yönelttiği, "‘İsrail’-Filistin hususunda Erdoğan'la aynı çizgide misiniz?" sorusuna, "(Erdoğan'ın) görüşünü bilmiyorum, o yüzden o konuda bir şey söyleyemem. Ama bölgenin, genel anlamda konuşmak gerekirse Ortadoğu'nun, liderleriyle harika bir görüşme gerçekleştirdik ve bir tür anlaşmaya oldukça yakın olduğumuzu düşünüyorum. Rehineleri geri getirmek istiyoruz" yanıtını verdi.

Erdoğan ise BM kürsüsünden Netanyahu ve ‘İsrail’e karşı sert söylemlerinden uzak bir şekilde Gazze ile alakalı bir şey söylemedi.

Trump, Türkiye’nin Rusya'dan Petrol Almasını İstemiyor

Erdoğan'ın Rusya lideri Putin ile Ukrayna lideri Zelenski'yi bir araya getirme çabalarına ilişkin soruya Trump, "Herkes Erdoğan'a saygı duyuyor. Ben de duyuyorum. O isterse büyük bir etkiye sahip olabilir. Şu anda tarafsız ve tarafsız olmayı seviyor. Ben de seviyorum. Ancak müdahil olacaksa yapabileceği en iyi şey Rusya'dan petrol alımını durdurmak olur" şeklinde yanıt verdi.

Trump'ın F-35 konusunun görüşüleceği görüşme öncesi düzenlenen basın toplantısında ceketinin yakasındaki Amerikan bayrağının yanına taktığı savaş uçağı rozeti ve salondaki sehpada duran Boeing yolcu uçağı maketi dikkat çekti. Beyaz Saray, rozetin bir F-22 savaş uçağına ait olduğunu açıkladı.

"Hileli Seçimler"

Basın toplantısının başında Trump’ın bazı ifadeleri salonda soğuk rüzgarlar estirdi.

Erdoğan'la uzun bir dostlukları olduğunu vurgulayan Trump, ilk başkanlık döneminden sonra yeniden seçilemediği döneme ilişkin “dört yıllık sürgün" ifadesini kullanarak, "Ben sürgündeyken hâlâ arkadaştık" dedi. Seçilemediği Başkanlık seçimlerinin hileli olduğunu söyleyen Trump, Erdoğan'ı işaret etti ve "O hileli seçimleri herkesten iyi bilir" dedi.

Suriye

Trump ayrıca Erdoğan'ın Suriye'de Esed'i deviren muhalif güçlere verdiği destekten dolayı takdiri hak ettiğini söyledi.

Trump, "Suriye'nin eski liderinden kurtulma mücadelesindeki başarılı sorumluluğun Cumhurbaşkanı Erdoğan'a ait olduğunu düşünüyorum," dedi ve ekldi: "Sorumluluğu kabul etmiyor, ancak aslında bu büyük bir başarı."

Görüşmeye Heyetler de Katıldı

Görüşmede Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Enerji Bakanı Alpaslan Bayraktar, Genelkurmay Başkanı Selçuk Bayraktaroğlu ve Millî İstihbarat Teşkilatı Başkanı İbrahim Kalın da yer alırken; ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Savaş Bakanı Pete Hegseth ve ABD Türkiye Büyükelçisi Tom Barrack da bulundu.

Enerji Anlaşması

Görüşmenin ardından Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar ABD ile nükleer enerji alanında anlaşma imzalandığını açıkladı.

Sosyal medya platformu X'ten açıklama yapan Bayraktar, "Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri arasındaki köklü ve çok boyutlu ortaklığı nükleer enerji alanında daha da derinleştirecek yeni bir süreci başlattık" detayını paylaştı.

LNG

Öte yandan Türkiye, ABD ile 70 milyar metreküp doğalgaz içeren 20 yıllık LNG anlaşması imzaladı. Anlaşmanın değeri 43 milyar dolar olduğu ifade ediliyor. Ankara, doğalgaz yerine LNG’yi tercih etmesi ekonomiye büyük bir getirecek. İran ve Rusya’nın ucuz doğalgazı yerine ABD’den alınan LNG’nin faturalara ciddi bir yansıması olacağı uzmanlarca dile getiriliyor.

Boeing’den 225 Adet Yolcu Uçağı Alınacak

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Cumhrubaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la görüşme öncesi duyurduğu “yüklü miktarda Boeing yolcu uçağı satışı” için anlaşma sağlandı.

Türk Hava Yolları (THY), Boeing firmasından 50'si kesin, 25'i opsiyon olmak üzere toplam 75 adet B787-9 ve B787-10 Dreamliner siparişi verdi. Siparişler 2029 ile 2034 yılları arasında teslim edilecek. Öte yandan THY ayrıca 150 adet 737-8/10 MAX tipi uçak için de Boeing ile görüşmeler yaptı.

Böylece THY, 225 adet uçak satın almak için Boeing'le anlaşmış oldu.

Trump’ın, Erdoğan’ın sandalyesini bizzat çekerek oturttuğu masada imzalanan anlaşmalar arasında şimdilik bunlar açığa çıkarken Türkiye’nin, ABD’ye karşılığında ihraç edeceği tek bir kalem açıklanmış değil.

Tom Barrack’ın Görüşemeye İlişkin Dikkat Çeken Açıklamaları

Görüşme öncesi Trump’ın “Erdoğan’a meşruiyet verelim” açıklamasını basın ile paylaşmasıyla adından çokça söz ettiren ve özellikle Suriye’deki söylem ve çalışmalarıyla bir bölge valisi gibi hareket eden ABD Türkiye Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, görüşmelere dair açıklamalarda bulundu.

Barrack, görüşmeden çıkan en önemli şeyin, her iki tarafta "profesyonel ve hedefe bağlı ekiplerin çalışmasıyla pek çok konuda tutarlı ve güvenilir bir ilişkinin inşa edilmesi" olduğunu ifade etti.

Görüşmede S-400, F-35, F-16, Boeing anlaşması, Halkbank ve nükleer mutabakat zaptının konuşulduğunu belirten Barrack görüşmeyi, "Bana kalırsa herkes birbiriyle ne kadar iş birliği içinde olduğuna çok çok şaşıracak. Gerçekten harika bir toplantıydı. Her iki tarafla da gurur duyuyorum" sözleriyle değerlendirdi.

Barrack ayrıca şu bilgileri verdi:

-Görüşme tek kelimeyle destansıydı. -SDG entegrasyonunda hareketlenme olacak -F-35’ler yıl sonuna kadar çözülecek demiştim. Yanılmayacağım