Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 13 yıl aradan sonra Irak’a günübirlik ziyaret kapsamında Bağdat’ta Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani ile görüştü ve 26 anlaşma imzalandı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Sudani görüşmenin ardından ortak basın toplantısında konuştu. Erdoğan, güvenlik ve terörle mücadelede iş birliğinin görüşmenin en önemli gündem maddeleri olduğunu ifade etti.

Erdoğan, “Irak topraklarından Türkiye’yi hedef alan terör örgütü PKK'ya ve uzantılarına karşı atabileceğimiz müşterek adımları istişare ettik. PKK'nın Irak'ta yasaklı örgüt ilan edilmesini memnuniyetle karşıladık. Resmen terör örgütü ilan edilerek Irak topraklarındaki varlığının en kısa zamanda sonlanacağına dair güçlü inancımı mevkidaşlarımla paylaştım” dedi.

Erdoğan, “Bu komşuluk ve kardeşlik hukukumuzun da gereğidir. Irak hükümetinin bu doğrultuda atacağı her adımda ihtiyaç duyacağı tüm desteği sağlamaya hazırız” taahhüdünde bulundu.

İki devlet arasında Kalkınma Yolu Projesi, Terörle Mücadele, Su, Dışişleri, Kültür-Turizm, Medya, Çalışma, Eğitim, Enerji, Sağlık, Dini, Sanayi, Güvenlik ve Spor alanlarını kapsayan 26 anlaşmaya imza atıldı.

Yeni Bir Dönüm Noktası

Cumhurbaşkanı Erdoğan konuşmasında, ziyaretinin ve imzalanan anlaşmaların, Türkiye ve Irak ilişkilerinde “yeni bir dönüm noktasını” teşkil etmesine ilişkin beklentisini beyan etti.

Irak’la imzalanan Stratejik Çerçeve Anlaşması’nı “sağlam bir yol haritası” olarak tanımlayan Erdoğan, “Metinle güvenlik, terörle mücadele, ekonomi, ticaret, enerji, ulaştırma, çevre, sınır aşan sular, sağlık, eğitim gibi pek çok alanda teknik müzakerelerin sürdürülmesini ve takibini sağlayacak ortak daimi komiteler kurulmasına karar verdik. Anlaşmaların hayata geçirilmesi için gereken koordiasyonu sağlayacağız" detaylarını paylaştı.

“Kalkınma Yolu Projesi’nde İş Birliği”

Kısa süre ABD Balşkanı Joe Biden’ın duyurduğu, Irak ve Türkiye’yi de kapsayan ayrıca Çin’in Kuşak-Yol projesine alternatif olarak ortaya atılan Kalkınma Yolu Projesi için de anlaşma imzalandı.

Erdoğan ve Sudani'nin himayesinde, Irak, Türkiye, Katar ve BAE arasında Kalkınma Yolu Projesi'nde iş birliğine ilişkin 4'lü mutabakat zaptı imzalandı.

“Geçtiğimiz yıl 20 milyar dolar seviyesinde seyreden ticaret hacmimizi daha üst seviyelere taşımak istiyoruz” diyen Erdoğan, Kalkınma Yolu Projesi’nin bu hedef bakımından hayati önem taşıdığına işaret etti.

"Ticaretimizin önündeki engellerin kaldırılmasını değerlendirdik. Başta Irak ve tüm bölgenin istikrar ve refahına büyük katkı sunacak olan plana yönelik anlaşmayla inancımızı perçinledik" diyen Erdoğan, Gazze konusunda da açıklamalarda bulundu.

Gerilimi Tırmandırmayın Çağrısını Tekrarladı

ABD’nin bölgede çatışmanın genişlemesinden duyduğu endişe bölge müttefiklerinin de açıkalmalarıan yansıyor. Yaklaşık 7 aydır Gazze’de katliamlar sürerken somut bir adım atmayan Ankara, yine bölgede gerilimi tırmandırmayın çağrısında bulundu.

Erdoğan, "Gazze'de akan kanın durması için elimizden geleni yapıyoruz. ‘İsrail'in Filistin'de uyguladığı zulüm ve bunun bölgemize etkilerini ele aldık. ‘İsrail’-İran ekseninde yaşanan gelişmeler, Filistin'deki katliamı gölgelemektedir. Irak da olumsuz etkilenmektedir. Tüm tarafları gerilimi tırmandırıcı eylemlerden kaçınmaya çağırıyorum. Başkenti Doğu Kudüs olan Filistin devletinin kurulması bölge barışının gereğidir" diye konuştu.

Türkiye-Irak Sınırında Güvenlik

Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani de basın toplantısında, "Cumhurbaşkanı Erdoğan ile güvenlik konusundaki engellerle mücadeleyi, terörist unsurların varlığı ile mücadeleyi, daha fazla kontrol ve istikrar için Türkiye-Irak sınır bölgesi güvenliğini görüştük" açıklamasında bulundu.

PKK’yı doğrudan telaffuz etmeyen Irak Başbakanı, bölgede iki ülkenin sınır güvenliğini güçlendirmek ve devlet dışı silahlı gruplara karşı adım atma konusunda işbirliği yapacaklarını belirtti.

Sudani, “Irak topraklarının hiçbir şekilde herhangi bir komşumuza karşı kötü niyetle kullanılmasına izin veremeyiz. Hiçbir grup Irak'ın topraklarının egemenliğini ihlal edemez” ifadelerini kullandı.

“Ortak Operasyon Merkezi”

Ankara yaz aylarında Irak’ın kuzeyinde PKK’ya yönelik yeni bir operasyon sinyali vermiş ve bu kapsamda Irak ile “ortak operasyon merkezi” kurulması önerisini dile getirmişti.

Mart ayında Irak ve Türkiye dışişleri bakanları arasında yapılan bir toplantının ardından Bağdat hükümeti ilk defa, PKK’yı “yasaklı örgüt” olarak ilan etmişti. PKK, Türkiye’nin yanısıra ABD ve Avrupa Birliği’nin de terör örgütleri listesinde yer alıyor.

Ankara PKK’nın Irak hükümeti tarafından terör örgütü olarak tanımlanmasını talep ediyor.

Bu da Kalkınma Yolu Projesi kapsamında olan bölgenin güvenliğini sağlamak için atılacak bir adım olarak değerlendiriliyor.

Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler geçen ay gazetecilere verdiği demeçte, Ankara’nın Irak’ın kuzeyinde 30-40 kilometre derinliğinde bir güvenlik koridoru oluşturmak istediğini ifade etmişti. Bu kapsamda ABD’de bazı görüşmeler yapan Hakan Fidan, İbrahim Kalın daha sonra Yaşar Güler’le birlikte Bağdat’ı ziyaret etmişti.

Irak Başbakanı Muhammed Sudani geçen hafta Washington'a yaptığı ziyarette gazetecilere, Irak ve Türkiye'nin "birbirleriyle gerçek çıkarları ve ortak projeleri olduğunu" beyan etmişti.

Ankara, PKK üslerinin varlığının, Irak'ın güneyindeki Basra'da bulunan Büyük Faw Limanı'nı demiryolu ve karayolu ağıyla Türkiye ve Avrupa'ya bağlayacak olan "Irak Kalkınma Yolu" adlı ticaret yolunun inşası için de bir tehdit oluşturduğunu savunuyor.

Su Kaynakları İçin 10 Yıllık Anlaşma

Irak Başbakanı Sudani, iki ülke arasında, Irak’ın ihtiyaçlarını göz önünde bulunduracak şekilde su kaynaklarının yönetimi konusunda 10 yıllık bir anlaşma imzalandığını da söyledi.

Gazze konusunda Türkiye ile işbirliğinin önemine dikkat çeken Sudani, “İslam dünyasının kutsal topraklarında yaşananlara gözlerimizi yumamayız” diyerek derhal ateşkes ihtiyacı konusunda aynı fikirde olduklarını ifade etti.

Erdoğan, Erbil’i de Ziyaret Etti

Cumhurbaşkanı Erdoğan Bağdat'ın ardından yarı özerk Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) başkenti Erbil’e geçti.

Erdoğan, Erbil'de IKYB Başkanı Neçirvan Barzani ve IKBY Başbakanı Mesrur Barzani tarafından törenle karşılandı.

Yarı özerk Kürt bölgesinden Türkiye'ye uzanan Kerkük-Yumurtalık boru hattı, bir tahkim mahkemesinin Ankara'nın Irak merkezi hükümetini baypas eden petrol ihracatı için Irak'a 1,5 milyar dolar ödemesine hükmetmesinin ardından Mart 2023'ten bu yana kapalı.

İletişim Başkanlığının sosyal medya hesabından yapılan açıklamaya göre, görüşmede, bölgesel ve küresel meseleler ile terörle mücadele konuları ele alındı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan görüşmede, Irak’ın her geçen gün şiddetten uzaklaştığını görmenin memnuniyet verici olduğunu, PKK meselesinin artık gündemden çıkartılmasının vaktinin geldiğini, Türkiye’nin terörle mücadelede ortaya konan birlikteliğe önem verdiğini ve bunu ileri seviyeye taşıma kararlılığının bulunduğunu ifade etti.

Türkiye’nin IKBY ile ticari ilişkileri ilerletme isteğini ortaya koyan Cumhurbaşkanı Erdoğan; Ovaköy-Fişhabur Hudut Kapısı’nın en kısa sürede açılması, Derecik-Zeti Hudut Kapısı’ndan araç geçişinin başlatılmasının önemli olduğunu belirtti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, bölgedeki Türkmenlerin siyasi temsil başta olmak üzere haklarının ve çıkarlarının gözetileceğine inandığını da ifade etti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Irak ziyaretinde Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar, MİT Başkanı İbrahim Kalın eşlik ediyor.

Erdoğan Irak'a son ziyaretini 2012 yılında başbakan olduğu dönemde gerçekleştirmişti.