Adalet Bakanlığı'nın hazırladığı, içinde haciz uygulamaları, uyuşturucu bağımlıları için cezaevi, arabuluculuk ve avukatlık sistemi düzenlemeleri ve savunma sanayine yönelik düzenlemelerin bulunduğu 7'nci Yargı Paketi'nin detayları belli oldu.

Adalet Bakanlığı 7. Yargı Paketi üzerindeki çalışmalarını tamamladı. Pakette çat-kapı haciz uygulamasının kaldırılması, uyuşturucu bağımlıları için cezaevi, arabuluculuk sistemi düzenlemeleri ile göçmen kaçakçılığında cezaların artırılması da yer aldı. Diğer yandan savunma sanayi şirketlerinde çalışanların başka kurum ve kuruluşlarda çalışmasının önüne geçilmesi planlanıyor.

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın ilk kabine toplantısında sunum yapmasının ardından paket, TBMM’ye gönderilecek.

Hükümet, uyuşturucu ile mücadele için cezalarının artırılmasını çözüm olarak görüyor. Oysa önceki yıllarda da bu konuda yapılan düzenlemelere rağmen uyuşturucu kullanımı ve ticareti katlanarak artmaya devam ediyor. Ayrıca hakimden savcıya, emniyet amirinden sınır görevlilerine kadar bu suça bulaşmış kamu görevlileri bulunuyor. Uzmanlar uyuşturucu ile mücadelede torbacı olarak tabir edilen kişiler yakalanırken bu işin tepesindeki kişilere dokunulmadığı için uyuşturucunun yaygın bir şekilde satılmaya ve kullanılmaya devam edeceğini ifade ediyorlar. Türkiye’de her yıl binlerce torbacı yakalanmasına rağmen 4 milyona yakın uyuşturucusu bağımlı bulunurken, küçük yaşta uyuşturucuya başlama yaşı da hızla yükselmekte.

Köklü Değişim’in “Tehlikenin Farkında mısınız?” mottosuyla kısa süre önce başlattığı “Toplumsal Çöküş-Sorunlar ve Çözüm” adlı kampanya kapsamında oluşturulan detaylı rapora göre, 2016 yılında uyuşturucu satışı ve kullanımı sebebiyle 35 bin kişi hapis cezası alırken, 2022’de bu sayının 115 binin üzerine çıktığına, son 6 yılda Türkiye’de uyuşturucu ticaretinin yüzde 200’den fazla artış gösterdiğine dikkat çekiliyor.

Edinilen bilgiye göre pakette yer alan düzenlemelerden bazıları şöyle:

1) Konutta ‘çat-kapı’ haciz uygulaması kalkıyor:

a) Konutlarda hakim kararı olmaksızın haciz işlemi yapılamayacak. Konutlarda yapılacak hacizler bakımından; icra müdürünün verdiği haciz kararının ancak ‘hakim onayından geçtikten sonra’ yerine getirilebilmesi sağlanmaktadır.

b) Aile bireylerine ait ibadete özgü veya kişisel eşyalar ile ailenin ortak kullanımına hizmet eden tüm ev eşyaları, haczi caiz olmayan mallar arasına alınmaktadır. Buna göre evde ailenin ortak kullanımındaki buzdolabı, çamaşır makinesi, televizyon ve yatak ile baza gibi eşyalar haczedilemeyecek.

c) İcra takibine konu alacağa yetecek miktarı aşacak şekilde (taşkın) haciz yapılması açıkça yasaklanmaktadır. Örneğin borç 50 Bin TL ise 50 Bin TL’lik eşya üzerinde haciz yapılabilecek.

2) Uyuşturucu ile Mücadele İçin Düzenlemeler:

a) Bağımlılık yapma özelliği fazla olan sentetik uyuşturucu ve uyarıcı maddelere yönelik cezai yaptırımların daha caydırıcı hale getirilmesi amacıyla, sentetik katinon ve türevleri, sentetik opioid ve türevleri ile amfetamin ve türevleri uyuşturucu madde olarak kabul edilerek bunlar da ceza kapsamına alınmaktadır.Böylelikle anılan maddelerin imal ve ticareti suçunun cezasının alt sınırı, 10 yıldan 15 yıl hapse çıkarılmaktadır.

b) Uyuşturucu imal ve ticareti ile daha etkin mücadele edilebilmesi için uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu için görevlendirilen gizli soruşturmacının hakim tarafından kamuya açık yerlerde ve işyerlerinde ses veya görüntü kaydı yapabilmesine imkan sağlanmaktadır.

c) Elkonulan maddenin uyuşturucu madde olduğuna dair kesin rapor alındıktan sonra soruşturma aşamasında sulh ceza hâkimliğince bu maddenin müsaderesine ve imhasına karar verilmesi zorunlu hale getirilmektedir. Böylelikle soruşturma veya kovuşturmanın kesinleşmesi beklenmeden uyuşturucu maddelerin imhası sağlanmış olacaktır.

ç) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullananlar ile bu amaçla uyuşturucu madde satın alan, kabul eden veya bulunduranlar hakkında uygulanacak tedavi ve/veya denetimli serbestlik tedbiri sürecinin daha etkin işletilebilmesi öngörülmektedir.

• Tedavi ve/veya denetimli serbestlik tedbirlerine ilişkin uzatma süresi, 1 yıldan 2 yıla çıkarılmakta ve şüphelinin daha uzun süre tedavi ve/veya denetim altında tutulması sağlanmaktadır.

• Ayrıca, Cumhuriyet savcısının, erteleme süresi içinde uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanıp kullanmadığını tespit etmek için şüpheliyi yılda en az iki defa ilgili kuruma sevk etmesi zorunlu hale getirilmektedir.

• Cumhuriyet savcısı tarafından şüpheli hakkında verilen erteleme kararının kolluk birimlerine bildirilmesi sağlanmakta ve bu kararın kolluk birimleri tarafından da bizzat şüpheliye tebliğ edilmesine imkân tanınmaktadır.

d) Denetimli Serbestlik Hizmetleri Kanununa eklenen 12/A maddesiyle, uyuşturucu veya uyarıcı madde bağımlılarına özgü iyileştirme tedbirleri geliştirilmekte ve yükümlülüklerin takibi bakımından Cumhuriyet savcıları ile denetimli serbestlik uygulaması kapsamında görev alan personelin sorumlulukları ayrıntılı bir şekilde düzenlenmektedir.

e) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak suçundan hükümlü olanların ceza infaz kurumunda tedavi ve rehabilitasyon programlarına katılması zorunlu hale getirilmektedir.

Uyuşturucu Bağımlıları İçin Özel Cezaevleri Kurulacak

• Ayrıca tedavi ve rehabilitasyon programlarının uygulanacağı müstakil ceza infaz kurumlarının açılabilmesine veya mevcut ceza infaz kurumlarının bir bölümünün bu amaç için düzenlenebilmesine imkan tanınmaktadır.

• Yine, uyuşturucu kullanmak suçundan dolayı mahkum olup da denetimli serbestliğe ayrılan hükümlülere, ilaveten tedavi ve rehabilitasyon programlarına katılma yükümlülüğü getirilmektedir.

f) Tedavi ve rehabilitasyon merkezlerinin bir an önce hayata geçirilmesi ve yürütülecek hizmetlerin aksamaması için ilgili Bakanlıkların bütçesine ödenek konulması ve bu hususta personel görevlendirilmesi yönünde düzenleme yapılmaktadır.

3. Avukatlık ve Adli Yardım Sistemine İlişkin Düzenlemeler:

a) Avukatlık mesleğinin ilk beş yılında baro aidatı alınmaması sağlanarak mesleğe yeni başlayan avukatlar mali olarak desteklenmektedir.

4) Arabuluculuğa İlişkin Düzenlemeler:

a) Kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar (ilamsız icra yoluyla tahliye hariç), ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar, kat mülkiyetinden kaynaklanan uyuşmazlıklar ve komşu hakkıyla ilgili uyuşmazlıklar, zorunlu arabuluculuk kapsamına alınmaktadır.

b) Ticari davalar ve iş sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklar bakımından, itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarının zorunlu arabuluculuk kapsamında olduğu açıkça düzenlenmektedir.

c) Uyuşmazlığın asıl tarafının arabuluculuk süreci ile arabuluculuk faaliyeti sonunda düzenlenen son tutanak hakkında bilgilendirilmesi konusunda arabulucuya yükümlülük getirilmektedir. d) Arabuluculuğa ilişkin Ülkemizin taraf olduğu Singapur Sözleşmesi’nin, iç hukukumuza uyumunun sağlanmasına yönelik düzenlemeler yapılmaktadır.

5) Göçmen Kaçakçılığı Cezaları

a) Göçmen kaçakçılığı suçuyla daha etkin mücadele edilebilmesi ve caydırıcılığın sağlanması amacıyla suçun cezasının alt sınırı 3 yıldan 5 yıla çıkarılmaktadır.

b) Göçmen kaçakçılığı suçu, 6136 sayılı Kanunun ek 12 nci maddesi kapsamına alınmaktadır. Böylelikle, göçmen kaçakçılığı suçu nedeniyle el konulan araç, gereç ve malzemenin, milli savunma veya iç güvenlik hizmetleriyle doğrudan ilgili olması durumunda bunların Türk Silahlı Kuvvetleri, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığına tahsis edilebilmesine imkân sağlanmaktadır.

c) Adli işlemler çerçevesinde “yurt dışına çıkamamak” şeklinde adli kontrol kararı verilen yabancılar hakkında, ilgili valiliğe Cumhuriyet başsavcılığı üzerinden bu kararın kaldırılmasını talep etme yetkisi verilmekte ve idarenin yurt içinde kalmasını tehlikeli gördüğü yabancıların sınır dışı edilmesini sağlamak bakımından hakim kararı alabilmesine imkan tanınmaktadır.

Savunma Sanayiine İlişkin Düzenlemeler

5202 sayılı Savunma Sanayii Güvenliği Kanununa bir madde eklemek suretiyle Aselsan, Havelsan ve Roketsan gibi ülkemizin önde gelen savunma sanayi şirketlerinde çalışan mühendislerin, yurt içinde veya yurt dışında aynı alanda faaliyet gösteren başka kurum veya kuruluşlarda çalışmasını veya işletme açmasını zorlaştıracak tedbirler alınmaktadır. Böylelikle savunma sanayii kapsamında yapılan faaliyetlere yönelik rekabet yasağının güçlendirilmesi amaçlanmaktadır.

Anayasa Mahkemesi’ndeki Bireysel Başvuru Dosyaları

e) Geçici maddeyle, halen Anayasa Mahkemesi önünde derdest bulunan uzun yargılamadan kaynaklı bireysel başvuruların, Adalet Bakanlığı bünyesindeki Tazminat Komisyonuna aktarılabilmesi ve bu Komisyon tarafından incelenerek bir an evvel çözüme kavuşturulmasına yönelik düzenleme yapılmaktadır.

Kanun Yollarına Başvuru Sürelerine İlişkin Düzenlemeler

2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu ve 4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanununda yer alan itiraz, istinaf ve temyiz kanun yollarına başvuru süreleri iki hafta olarak düzenlenmekte ve böylelikle yeknesak hale getirilmektedir.