Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Joe Biden ve müttefikleri, bugünkü G20 toplantısında, Çin’in İpek Yolu projesine alternatif Hindistan'ı Orta Doğu ve Avrupa'ya bağlayacak bir demiryolu ve nakliye koridoru inşa etme planları olduğunu duyurdu.

Biden’ın "Bu büyük bir mesele! Bu gerçekten büyük bir olay!" ifadeleriyle Hindistan’da gerçekleştirilen G20 Liderler Zirvesi’nde duyurduğu proje, Çin’in “Bir Kuşak Bir Yol” adını verdiği modern İpek Yolu projesine alternatif olarak görülüyor.

Koridor ticareti artırmaya, enerji kaynaklarını taşımaya ve dijital bağlantıyı geliştirmeye yardımcı olacak. Biden'ın ulusal güvenlik danışmanı Jake Sullivan, bu listenin Hindistan, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Ürdün, "İsrail" ve Avrupa Birliği'ni kapsayacağını ifade etti.

Biden, Hindistan Başbakanı Narendra Modi ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, projeyi dünyanın en iyi 20 ekonomisinin katıldığı yıllık Grup 20 (G20) zirvesi sırasında duyurdu.

Sullivan, "Projenin kendisinin cesur ve dönüştürücü olduğunu düşünüyoruz, ancak projenin arkasındaki vizyon da aynı derecede cesur ve dönüştürücü" dedi.

Demiryolu ve nakliye koridoru, dünyanın geniş bir bölümünü birbirine bağlamaya yardımcı olacak, dijital bağlantıyı geliştirecek ve hidrojen gibi enerji ürünleri de dahil olmak üzere ülkeler arasında daha fazla ticarete olanak tanıyacağı ifade edilse de bir nevi sömürge koridoru olarak görülüyor.

Beyaz Saray yetkililerinin tamamlanması için henüz bir zaman çizelgesi belirlenmeyen koridor, Çin'in altyapı programına fiziksel ve ideolojik bir alternatif olduğu ileri sürülüyor.

Beyaz Saray, projenin maliyetinin nasıl karşılanacağına dair herhangi bir ayrıntı vermedi.

Sullivan, gelişmiş altyapının ekonomik büyümeyi artıracağını, Orta Doğu'daki ülkeleri bir araya getirmeye yardımcı olacağını ve bu bölgeyi yakın tarihte olduğu gibi "zorluk, çatışma veya kriz kaynağı" yerine ekonomik faaliyetler için bir merkez haline getireceğini söyledi.

Von der Leyen projeyi "kıtalar ve medeniyetler arasında yeşil ve dijital bir köprü" olarak tanımladı. Elektrik ve veri iletimi için kabloların bulunduğunu da sözlerine ekledi.

Ayrıca Angola'nın Lobito limanını karayla çevrili alanlarla (Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki Kananga eyaleti ve Zambiya'nın bakır madenciliği bölgeleri) birbirine bağlayan bir “Trans-Afrika Koridoru”nun duyurusunu yaptı.

Afrika projesinden bahseden Biden, bunu "oyunun kurallarını değiştiren bölgesel bir yatırım" olarak nitelendirdi ve "bunların her ikisi de ileriye yönelik çok büyük adımlar" dedi.

Biden'ın küresel altyapı ve enerji güvenliği koordinatörü Amos Hochstein, önümüzdeki yıl proje için kaba bir zaman çizelgesi hazırlanacağını açıkladı.

Önümüzdeki 60 gün içinde çalışma grupları daha kapsamlı bir plan hazırlayacak ve zaman çizelgelerini belirleyecek. İlk aşamada yatırım gerektiren ve ülkeler arasında fiziki altyapının bağlanabileceği alanların belirlenecek. Hochstein, projenin finansman ve inşaat kurulumuna geçebilmesi için planların gelecek yıl uygulamaya konulabileceğini söyledi.

Sullivan, Biden'ın Temmuz 2022'de Suudi Arabistan'ın Cidde kentini ziyaret etmesinden sonra projenin oluşturulmaya başladığını ve burada daha fazla bölgesel ekonomik entegrasyon ihtiyacından bahsettiğini söyledi.

Ocak ayında Beyaz Saray'ın, konsept hakkında bölgedeki müttefikleriyle görüşmelere başladığı duyuruldu. İlkbahara gelindiğinde Orta Doğu'daki mevcut demiryolu altyapısının haritaları ve yazılı değerlendirmeleri hazırlandı. Sullivan ve üst düzey Beyaz Saray yetkilileri Hochstein ve Brett McGurk, Hintli, Suudi ve BAE'li mevkidaşlarıyla görüşmek üzere Mayıs ayında Suudi Arabistan'a giderek projeyi değerlendirdi.

O günden bu yana tüm taraflar bugün duyurulan anlaşmanın ayrıntılarını tamamlamak için çalıştığı ifade edildi. Taraflar “İsrail” ve Ürdün'ü de projeye dahil etti.

Çin’in Kuşak-Yol Projesi

Doğu, Ortadoğu ve Afrika’nın kaynaklarını Batı’ya taşımayı hedefleyen Bşiden’ın duyurduğu iki proje, Çin’e karşı bir darbe olarak niteleniyor. Çin, Avrupa’ya kadar uzanan “Bir Kuşak Bir Yol” projesi için yaklaşık 150 ülke ile anlaşma imzalamıştı. Çin Ticaret Bakanlığı verilerine göre, Pekin 2021 yılında bu projeye 20 milyar doların üzerinde yatırım yaptı.

Asya ile Avrupa arasında önemli ticaret hattı olan İpek Yolu'nun modern versiyonu 'Kuşak ve Yol Girişimi' karadan ve denizden olmak üzere üç kıta arasında çifte koridor oluşturmayı hedefliyor.

Girişimin arkasında bulunan Çin, 1 trilyon dolarlık projenin Avrupa, Asya ve Afrika arasındaki ticari kanalları açmayı hedeflediğini söylüyor.