Köklü Değişim Medya

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, daha önce yapılan köprüler ve bazı otoyollarda olduğu gibi Kanal İstanbul projesinde de geçiş garantisi olacağını duyurdu. Daha önceki geçiş garantili projelerde yeterli geçiş sayısına ulaşılamadığı için bu projelerin yükü halkın sırtına yüklenirken, Bakan Karaismailoğlu, Kanal İstanbul’u da geçiş garantili yaparak bütçeye yük olunmayacağı iddiasında bulundu.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Kanal İstanbul projesinde "Geçiş garantisi olacak mı?" sorusunu, "Tabii ki öyle bir fizibiliteniz olması lazım. Çünkü bu bir finans modelidir. Yatırımcı gelip bir yatırım yapacak, devletten para almadan. Onun üstüne de çıkabilir. Altını düşünmemek lazım. Bu tür finans modellerini en başarılı uygulayan ülkelerden birisi Türkiye" diyerek cevapladı.

Türkiye'nin gelişmekte olan bir ülke olduğunu, bu yüzden geleceğini planlaması gerekliliğine işaret eden Karaismailoğlu, "Az paramız var ama az para ile maksimum fayda üreten projeler planlamalıyız. Boğaz’dan 43 bin gemi geçiyor. Topladığımız para Mısır’dakinin yanında hiçbir şey. Marmara’da boğazdan geçmek için onlarca gemi sırada bekliyorlar. Şu anda Kanal İstanbul’dan geçmek için Marmara’da sıra bekleyen gemiler hazırlar, onlar bekliyorlar zaten. 100 bin dolar maliyetinde bekleyeceğine 80 bin dolar verip Kanal İstanbul’dan geçecek" iddiasını ileri sürdü.

Kanal İstanbul'un maliyetine ilişkin açıklamalarda bulunan Adil Karaismailoğlu, "Toplamda 15 milyar dolarlık bir proje bu. Ortalama 12 yılda kendi gelirini kendi kazanacağını raporlarımız gösteriyor. Burada gemi geçişlerinden ciddi bir pay alınacak, gelir getirici olacak. Bir de büyük limanlar onlardan gelir sağlanacak. Karadeniz kıyısında çok ciddi limanlar olacak. Finansını kendi üreteceği için oradan sağlanacak. Finans modelleri var. Şu an Panama Kanalı’nı yapan Süveyş Kanalı’nı yapan altyapı firmalarıyla finans görüşmelerimiz devam ediyor” bilgisini paylaştı.

Geçiş garantili projelerde bütçeye ağır bir yük bindiği biliniyor. Ayrıca geçiş garantisinin dövize endeksli olması da ekstra kayba neden oluyor.

Sayıştay’ın Genel Uygunluk Bildirimi 2019 Yılı Raporu’na göre köprü, tünel, otoyol, hastane, havalimanı gibi projelere verilen Hazine garantisi nedeniyle 61 milyar 719 milyon 332 bin lira kur farkı ödenmişti. Hesaplamalara göre, hazineden ödenen bu fark ile 12 adet Osmangazi Köprüsü yapılabileceği gündeme gelmişti.

Öte yandan İstanbul Boğazı’na yapılan geçiş garantili köprülerin ücretleri el yakıyor. 2016'da Yavuz Sultan Selim Köprüsü'ne 9,90 lira ödeyen bir otomobil sahibinin cebinden çıkan, beş yıl içerisinde yüzde 177 arttı. Ağır araçlar için ise geçiş ücreti yüzde 333 zamlandı. Beş yıl önce Osmangazi Köprüsü'nü kullanırken 88 lira 75 kuruş ödeyen otomobil sürücüsü 147,50 TL ödüyor. Ağır araçlar ise beş yıl önce 282,15 lira öderken, bugün ise yüzde 66 zamla 468,5 lira ödüyor.

Garanti edilen geçiş sayısı köprülerde tutturulamadığı için vatandaş hem hazinede toplanan vergilerinden ödeme yaparken hem de geçerken ödediği uçuk ücretlerle çifte zarar ediyor.

Bugüne kadar Yavuz Sultan Selim Köprüsü'nde garanti edilen araç sayısının en fazla üçte birine ulaşıldı. Bu köprü için ödenen garanti ücreti ise 7 milyar 230 milyon lirayı geçti.