Siyasi Analiz: “Nijerya Seçimlerinde ABD-İngiltere Rekabeti"
21 Mart 2023

Siyasi Analiz: “Nijerya Seçimlerinde ABD-İngiltere Rekabeti"

Köklü Değişim Medya

Hizb-ut Tahrir, bir İslam beldesi olan Nijerya’daki seçimlerde iki sömürgeci güç ABD ile İngiltere arasındaki rekabeti konu alan bir siyasi analiz yayımladı.

Nijerya’da devlet başkanlığı seçimlerinin ardından 11 Mart 2023 tarihinde il ve eyalet seçimleri yapıldı. 25 Şubat 2023’te düzenlenen devlet başkanlığı seçimlerinin resmî sonuçlarını 01 Mart 2023 tarihinde açıklayan Nijerya Bağımsız Ulusal Seçim Komisyonu, iktidar partisi Tüm İlericiler Kongresi (APC) adayı Bola Ahmed Tinubu’nun kazandığını duyurdu. Seçimlerde ikinci olan Halkın Demokratik Partisi adayı Atiku Abubakar ile üçüncü olan İşçi Partisi adayı Peter Obi seçim sonuçlarına itiraz etti.

Bunun üzerine kaygılarını dile getiren Amerika, seçim sonuçlarına itiraz edenleri desteklediğini duyurup, kazananı da tebrik etmeyerek, İngiltere ise sonuçlardan duyduğu memnuniyeti dile getirip, seçilen devlet başkanını tebrik ederek taraflarını ortaya koydu.

220 milyona nüfusa sahip ve yüzde 65 ile 75 arasında Müslüman nüfusunun yaşadığı Nijerya’nın Amerika ve İngiltere için önemine değinilen analizde, ülkenin tarihi hakkında kısa bir bilgilendirmeye yer veriliyor.

M. 7. yüzyılın ortalarında İslam ile tanışan Nijerya’da 1904 yılında İngilizler tarafından yıkılana kadar yaklaşık yüz yıl İslam Emirliği’nin hüküm sürdüğüne ve 12 eyalette İslam Şeriatının bazı hükümleri uygulandığı detayı paylaşılıyor ve demografik yapısı ile ilgili şu ifadeler yer alıyor:

“1 Ekim 1960 tarihinde Nijerya’ya resmi bağımsızlık vermiş, iktidarı Hristiyan İbo (İgbo) azınlığa devretmiş, 1963’te de Nijerya’yı İngiliz Milletler Topluluğu’na katmıştır. Nijerya, farklı etnik gruplardan oluşmaktadır. Ülkede üç büyük etnik grup var: Hausa-Fulaniler, Yorubalar ve İbolar. Hausa-Fulaniler kuzey ve orta bölgelerde yaşıyor ve ezici çoğunluğu Müslümandır. Yorubalar orta ve güney bölgelerde yaşıyor ve ağırlıklı olarak Hristiyan’dır ama içlerinde büyük bir Müslüman azınlık da var. İbolar ise güneydoğuda yaşıyor ve Hıristiyan Katolik azınlığa mensuptur.”

1999 yılındaki seçimlerinde ABD’nin desteklediği Obasanjo tartışmasız galip geldiğine ve 29 Mayıs 1999’dan 29 Mayıs 2007’ye kadar iki dönem iktidarda kaldığına ve Müslümanlara karşı apaçık düşmanca tavır sergilediğine dikkat çekiliyor.

2015 seçimlerinde ise İngilizlere sadık olan Muhammed Buhari ve en büyük destekçilerinden Bola Ahmed Tinubu galip gelerek İngiliz ajanlarını siyaset çevresine yerleştirmeyi başardığı, ardından “Sıra Bana Geldi” sloganıyla adaylığını açıklayarak 2023 seçimlerini kazandığı ifade edilerek günümüze kadar siyasi tarih özetleniyor.

Son seçim sonuçlarına ilişkin detaylar ise şöyle özetleniyor:

“Nijerya Bağımsız Ulusal Seçim Komisyonu tarafından 1 Mart 2023 tarihinde yapılan açıklamada, 25 Şubat 2023 tarihinde düzenlenen devlet başkanlığı seçimlerini 18 aday arasından iktidar partisi Tüm İlericiler Kongre’si adayı Bola Ahmed Tinubu’nun oyların yüzde 37’sini (8,8 milyon oy) alarak ülkenin 5’inci devlet başkanı seçildiği duyuruldu. En büyük iki rakibi Halkın Demokratik Partisi’nin adayı Atiku Abubakar’ın yüzde 29 (6,9 milyon oy) ve İşçi Partisi’nin adayı Peter Obi’nin ise yüzde 25 oy (6,1 milyon oy) aldığı belirtildi. Atiku Abubakar ve Peter Obi, sonuçları kabul etmeyerek itiraz edeceklerini açıkladı. Yapılan usulsüzlüğün, “özgür, adil ve şeffaf olmayan bir oylamaya” yol açtığını kaydettiler. 06 Mart 2023 tarihinde Atiku öncülüğünde partililer, Bağımsız Ulusal Seçim Komisyonu ofisi önünde toplandı. Halkların Demokratik Partisi’nden bir yetkili, seçim sonuçlarını kabul etmeyeceklerine dair Seçim Komisyonu yetkililerine dilekçe teslim etti... Ancak seçim sonuçları değişmedi.”

İngiltere, Nijerya’daki seçim sürecine övgüde bulunurken ayrıca Avrupa Birliği dış politika temsilcisi Joseph Borrell’in, “25 Şubat’ta Nijerya’da yapılan genel seçimler, demokrasinin konsolidasyonu için önemli bir fırsattır. Zor şartlara ve operasyonel başarısızlıklara rağmen Nijerya halkı demokrasiye bağlılıklarını gösterdi...” açıklaması ile Amerika karşısında Avrupa Birliği’nden de destek geldiğine işaret ediliyor. Avrupa, Afrika’daki Amerikan nüfuzu karşısında İngiltere’ye destek verdiği diğer beldelerdeki rekabette de gün yüzüne çıkmıştı.

ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ned Price’ın ise yaptığı açıklamada, Bola Ahmed Tinubu karşıtlığı göze çarparken, muhalefet partilerinin seçim sürecine ilişkin itirazlarını desteklemekte, itiraz etmeleri için cesaretlendirmekte, kazanan başkanı tebrik etmemekte, seçimler sırasında medyaya yönelik saldırı haberlerinden endişe duyduğunu belirtmekte olduğu sıralanıp, “yeni başkanın ABD’nin arzusuna göre ve uydusu olmadığını doğrulamaktadır” ifadesine yer veriliyor.

Ayrıca ABD’nin tedbirli davranarak Halkların Demokratik Partisi’nin adayı Atiku Abubakar kazanamazsa başka bir adamı daha olması için Peter Obi’yi parlatmaya çalıştığı da analizde yer alıyor:

“Bu nedenle Amerika, Hristiyan olan Peter Obi’yi desteklemiş ve Amerikan medyası da allayıp pullayıp onun Nijeryalı gençler tarafından tercih edilen adaylardan olduğu şayiasını yaymaya başlamıştır. Nijeryalı gençler, nüfusun yüzde 60’ını oluşturuyorlar, değişim ve genç neslin iktidarını arzuluyorlar. Amerikan medya şirketi Bloomberg, Nijerya’da bir kamuoyu yoklaması yaptığını bildirdi. Akıllı telefon uygulaması üzerinden yaklaşık 2384 Nijeryalı’nın katıldığı kamuoyu yoklamasında, Peter Obi’nin devlet başkanlığı seçimlerini kazanabileceği lanse edildi.”

2015 yılına kadar Nijerya sahnesinin Halkın Demokratik Partisi tarafından kontrol edildiği, siyasi ortam da Amerika’dan yana olmasına rağmen Amerika, zaferini engellemek için birtakım girişimlerde bulunmuş olsa da İngiliz ajanı Muhammed Buhari’nin kazanmasıyla Nijerya’da siyaset sahnesinin değiştiği ifade ediliyor.

Sömürgeci ABD ve İngiltere’nin Nijerya sahasına yönelik iştahı hakkında ise şu detaylara dikkat çekiliyor:

“Nijerya’nın petrol zenginliği, başta İngiltere ve Amerika olmak üzere büyük ülkelerin birbirleriyle sıcak bir çatışmaya girmesini sağlamıştır. Dünyanın en fazla petrol üreten ülkeler arasında 12’ıncı sırada bulunan Nijerya, petrol ihraç eden 8’inci ülke ve dünyada en fazla petrol rezervine sahip ülke bakımından 10’uncu sırada yer alıyor. ABD Enerji Bilgi Ajansı’na göre Nijerya’nın petrol rezervinin 16 ila 22 milyar varil arasında olduğu tahmin ediliyor. Ancak diğer tahminler, rezervinin 35,3 milyar varile ulaştığını söylüyor... Bu petrol, Nijerya petrolü üzerinde rekabet edenlerin ağzının sulanmasına neden oluyor. Çünkü büyük ölçüde kükürtsüzdür ve rafine maliyeti düşüktür. Nijerya Petrol Bakanlığı’na göre Nijerya’da 159 petrol sahası ve 1481 petrol kuyusu var. Nijerya petrolü İngiliz petrol şirketlerinin kontrolündeydi, ancak Amerika’nın özellikle 1999’dan sonra yani Obasanjo döneminde petrol hattına girmesi, İngiliz şirketlerinin tekelini kırdı.”

Zenginliğine rağmen Nijerya, güvensizlik, hasta ekonomi, büyük borçlar, aşırı yoksulluk ve Batı’nın emirlerine amade politikacıların yolsuzluğu gibi ciddi sorunlar yüzünden ekonomik kriz ve sefalet içinde olduğuna istatistik bilgilerle değiniliyor.

“İngiltere, Nijerya’ya resmi bağımsızlık verse de özellikle yönetim ve ekonomide sömürgeciliğini korumuştur. İngiltere, Nijerya için Batı anayasalarından ithal bir anayasa geliştirmiş, Müslüman ya da Hristiyan kökenli olması fark etmeksizin kendisine uydu yöneticiler atamıştır. Ta ki geçen yüzyılın yetmişli yıllarının ortalarında Amerika gelene kadar. Amerika orduya sızmış, İngiltere ile rekabet etmeye ve onunla çatışmaya başlamıştır” detayı ile ülkedeki soygunun asıl nedeninin altı çiziliyor.

Son olarak çözümün açıklandığı bölümde ise özetle şu ifadeler yer alıyor:

“İslam’a göre Nübüvvet metodu üzere Raşidi Hilafette vücut bulan sistemin uygulamasında herkes eşittir. İslam ister Müslüman ister Hıristiyan olsun, menfaatlerinin sağlanmasında, geçimleri için gereken şeylerin temininde ve her işinde tebaadan hiç kimseyi kayırmaz... İslam, ülkeyi kalkındıracak, sömürgecilikten kurtaracak, ülkenin ilerlemesini ve gelişmesini sağlayacak bir sanayi devrimi gerçekleştirecektir. Tebaa kendi sanayisini inşa edecek, kendi petrolünü kendi çıkaracak, bütün gelirleri kendisine ait olacak, ayrım gözetilmeksizin herkese dağıtılacaktır. Böylece herkes zenginleşecek, canı, onuru, malı emniyette olacak, işsizlik, yoksulluk, korku ve açlık olmayacaktır.”

Hizb-ut Tahrir’in Nijerya’nın tarihini, siyasi sahnesini, egemen güçlerin rekabetini konu alan 20 Mart 2023 tarihli siyasi analizinin tamamını okumak için aşağıdaki linki tıklayabilirsiniz…

Nijerya Siyaset Sahnesi