Katar, Gazze’de 15 aydır devam eden savaşın sona erdirilmesine yönelik ilk adım olarak çatışmaların durdurulması ve Filistinli tutuklularla rehinelerin takas edilmesini öngören bir anlaşma taslağını Hamas ve ‘İsrail’e gönderdi.

Anlaşamadığı ve Gazze'deki müzakereleri sürüncemede bırakarak seçimde yıprattığı Biden yönetiminin sona erip, destekçisi Trump’ın iktidara gelmesine günler kala Netanyahu, ateşkes için masada ilerleme kaydedilmesine yeşil ışık yakmış gözüküyor. Washington’ın da baskısından rahatsız olan Netanyahu’nun koalisyon ortakları muhalefet etse de ateşkes için ilerleme sağlandığı gözlemleniyor.

ABD Başkanı seçilen Donald Trump'ın görevi Başkan Joe Biden'dan devralmasına sadece bir hafta kala yetkililer, Doha'daki görüşmelerde bir ilerleme kaydedildiğini ve anlaşmanın yakın olabileceğini açıkladı.

Gazze’de hedeflerine ulaşamayan ve hezimet yaşayan Netanyahu, ABD Başkanı seçilen Donald Trump'ın Ortadoğu temsilcisi Steve Witkoff ile 11 Ocak 2025'te Kudüs'teki ofisinde bir araya gelmesinin ardından ateşkes görüşmelerinin hız kazanması dikkat çekiyor.

Hamas anlaşma hakkında herhangi bir detay vermezken, gazetecilere bilgi veren ‘İsrail’li’ bir yetkiliye göre taslaktaki ana hatlar şöyle:

Rehineler

İlk aşamada ‘İsrail’li’ 33 rehine serbest bırakılacak. Bunlar arasında çocuklar, kadın askerler de dahil olmak üzere kadınlar, 50 yaş üstü erkekler, yaralılar ve hastalar bulunuyor. ‘İsrail’ çoğunun hayatta olduğuna inanıyor ancak Hamas'tan resmi bir doğrulama gelmedi.

İlk aşama planlandığı gibi ilerlerse anlaşmanın yürürlüğe girmesinden sonraki 16. günde hayatta kalan rehinelerin, erkek askerler ve askerlik yaşındaki erkeklerin serbest bırakılacağı ve ölen rehinelerin cesetlerinin iade edileceği ikinci aşama için müzakereler başlayacak.

’İsrail’in İşgal Ettiği Topraklardan Çekilmesi

Geri çekilme aşamalı olacak ve ‘İsrail’ güçleri sınırdaki ‘İsrail’ kasaba ve köylerini savunmak üzere sınır bölgesinde kalacak. Buna ek olarak, Gazze'nin güney sınırı boyunca uzanan Philadelphia koridorunda güvenlik düzenlemeleri yapılacak ve ‘İsrail’ anlaşmanın ilk birkaç gününden sonra bu koridorun bazı bölümlerinden çekilecek.

Silahsız Kuzey Gazze sakinlerinin geri dönmesine izin verilecek ve silahların oraya taşınmamasını sağlayacak bir mekanizma kurulacak. ‘İsrail’ askerleri Gazze'nin merkezindeki Netzarim koridorundan çekilecek.

Cinayet ya da ölümcül saldırılardan hüküm giymiş Filistinli militanlar da serbest bırakılacak ancak sayıları canlı rehine sayısına bağlı olacak. Bu sayı henüz bilinmiyor. Mahkumlar Batı Şeria'ya gönderilmeyecek. ‘İsrail’e yönelik 7 Ekim 2023 saldırısında yer alan Hamas mücahitleri serbest bırakılmayacak.

İnsani Yardımlar

Birleşmiş Milletler dahil olmak üzere uluslararası kuruluşların halkın ciddi bir insani krizle karşı karşıya olduğu uyarısında bulunduğu Gazze Şeridi'ne insani yardımın önemli ölçüde artması söz konusu olacak.

‘İsrail’ bölgeye yardım girişine izin veriyor ancak girişine izin verilen miktarın yanı sıra ihtiyaç sahiplerine ulaşan miktar konusunda da anlaşmazlıklar yaşanıyor.

Gazze'nı̇n Yönetı̇mı̇

Savaştan sonra Gazze'yi kimin yöneteceği, mevcut görüşmelerde, karmaşıklığı ve sınırlı bir anlaşmayı engelleme ihtimali nedeniyle ele alınmadı.

‘İsrail’, Hamas'ın hiçbir rol oynayamayacağını belirtiyor ve 30 yıl önce Oslo geçici barış anlaşmaları çerçevesinde kurulan ve işgal altındaki Batı Şeria'da sınırlı egemenliğe sahip olan Filistin Yönetimi'nin sürece dahil olmasını reddediyor.

‘İsrail’ ayrıca Gazze'deki savaşın başından beri, çatışmalar sona erdikten sonra Gazze üzerinde güvenlik kontrolünü elinde tutacağını iddia ediyor.

Gazze’de kıt imkanlara sahip Hamas’a karşı zafer elde edemeyen ‘İsrail’ ateşkes masasına oturarak yenilgiyi resmen kabul ettiği ‘İsrail’ içinde de gazeteci ve siyasiler tarafından ifade ediliyor.

Daha önce uluslararası toplum Gazze'nin Filistinliler tarafından yönetilmesi gerektiğini söylese de ‘İsrail’, Birleşik Arap Emirlikleri ve ABD arasında, “reformdan geçirilmiş” bir Filistin Yönetimi göreve gelene kadar Gazze'yi yönetecek geçici bir yönetim konusunda görüşmeler yapmıştı. Halk nezdinde itibarı olmayan Abbas rejimi bu görevi üstleneceğine yönelik daha önce açıklamalarda bulunmuştu.