Köklü Değişim Medya

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin’in 14 Şubat’ta Soçi’de gerçekleştireceği görüşme öncesi, iki ülke savunma bakanları, İdlib, Menbiç ve Suriye’nin doğusuna yönelik planları masaya yatırdı.

Soçi’de 14 Şubat’ta yapılacak görüşme öncesi, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu başkanlığındaki heyetler, Ankara’da ön çalışma gerçekleştirdi. İdlib’teki ateşkes koşulları ve PYD-YPG’nin kontrolündaki Menbiç ile Fırat’ın doğusunun geleceği müzakere edildi.

Daha önce Soçi’de Türkiye ve Rusya arasında varılan mutabakat ile İdlib’e sıkıştırılan muhalefetin yok edilmesi için Rusya ve Esed rejimi, terör bahanesi ile şehri ele geçirmek için baskılarını artırıyor. Rusya ve Türkiye’nin Astana’da alınan kararlar ile dirilttiği Esed rejiminin meşru kabul edilmesi için Adana Mutabakatı gündeme gelmiş ve Cumhurbaşkanı Erdoğan istihbaratlar arası görüşmelerin yapıldığını açıklamıştı.

İdlib ve Fırat’ın doğusu meselesinin konuşulduğu görüşmede, Rusya, ABD’nin çekilmesi ile Fırat’ın doğusundaki boşluğu Esed rejiminin doldurmasını istiyor. Her ne kadar bu isteği Rusya dile getirse de, sahadaki aktörlerin söylemleri ve gelişmeler, Rusya’nın bu kararı tek başına almadığını gösteriyor. Daha önce Astana ve Soçi’de alınan kararları öven Trump, “Astana Üçlüsü”ne teşekkür ederek, Suriye sahasında süregelen gelişmelerin arkasında olduğunu dünya kamuoyuna hissettirmişti. Arkasında ordusu ve halkı olmayan Esed rejiminin, 8 yıl boyunca ayakta kalabilmesi, perde arkasında aktörlerin aynı hedefe hizmet ettiğini ispatlıyor.

Akar ve Şoygu arasındaki görüşme sonrasında Ankara tarafından yapılan açıklamada, Türkiye ve Rusya’nın hem İdlib hem de PYD-YPG konusunda “karşılıklı anlayış birliği içinde” oldukları belirtildi. Moskova tarafından yapılan açıklamadaysa, “İdlib’te ateşkesi sağlamaya dönük kararlı tedbirler alınması gerektiğine vurgu yapıldığı” ve “Türkiye’nin ulusal güvenliği sağlama hedefinin teyit edildiği” görüşü paylaşıldı.

Rusya, İdlib’de 12 gözlem noktası bulunan Türkiye’nin ateşkese uymadıklarını savunduğu muhalif grupların üzerinde henüz kontrol sağlayamadığından şikayetçi. Soçi’de alınan kararlar gereği silahtan arındırılması kararlaştırılan bölgelerde hala silahlı muhalif kuvvetlerin olduğunu açıklayan Rusya, ateşkesin ihlal edildiğini savunuyor. Rusya ve Esed rejimi silahsızlandırılmış bölgelere daha rahat saldırı düzenlemek ve muhalefeti zayıflatmak için Türkiye’den İdlib konusunda daha fazla çaba beklediğini sıklıkla dile getiriyor.

Türkiye ve Rusya arasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’in 23 Ocak’ta Ankara’daki görüşmesinin ardından 31 Ocak–2 Şubat günleri arasında Moskova’da teknik heyetler düzeyinde müzakere yapılmıştı. Teknik heyetlerce görüşülmüş başlıkları değerlendirmek üzere bugün de Rusya Savunma Bakanı Şoygu, Ankara’da Akar'la bir araya geldi. Görüşmeye Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı Hakan Fidan da katıldı.

Görüşme öncesi Akar, “Hem bölgedeki barış ve istikrarın temin ve idamesi, ateşkesin sağlanması hem de ülkelerimizin hak ve menfaatlerinin korunup kollanması, güvenliğin sağlanması için Rusya ile her seviyede çeşitli temaslarımız oluyor. Bugün yapacağımız görüşmeler, 14 Şubat’ta Soçi’de yapılacak başkanlar (Erdoğan ve Putin) görüşmesinin bir ön çalışması olacaktır. Bunun bölgenin barış ve istikrarına önemli katkılar sağlayacağını değerlendiriyorum. Bunun daha da ötesinde dünya barışına da gerçekten katkı sağlayacağına inanıyorum” dedi.

Şoygu da, “Soçi'de devlet başkanlarımızın bir araya geleceği, görüşeceği konuların ön çalışmalarını burada tamamlayacağımıza inanıyorum. Uzmanlarımız 31 Ocak-2 Şubat tarihlerinde Moskova’da ciddi bir çalışma gerçekleştirdi ve kilit konulardaki hususlarda mutabakat sağlamayı başardı. Özellikle İdlib ve Fırat’ın doğusuyla ilgili konuların üzerinde çalışma yaptılar. Bugün burada yapacağımız çalışma kapsamında ana hatlarıyla başlıca konular üzerinde mutabakata varacağımızı umuyorum” diye konuştu.

Görüşme sonrasında Milli Savunma Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada şu ifadeler kullanıldı:

“31 Ocak-02 Şubat tarihleri arasında Rusya Federasyonu'nda heyetler arasında yapılan çalışmalar gözden geçirilmiş, Soçi’de 14 Şubat 2019’da icra edilecek Liderler Zirvesi'ne yönelik gerekli koordineler yapılmış, Astana Mutabakatı taahhütlerine bağlılık ve kararlılık teyit edilmiş, her türlü provokasyona rağmen barış ve istikrarın sağlanması için İdlib’de istihbarat ve silahlı kuvvetler unsurlarınca sürdürülen iş birliğinin önemi ve devamına vurgu yapılmış, özellikle İdlib’deki Silahtan Arındırılmış Bölge içerisinde emniyetin sağlanmasına yönelik olarak alınabilecek önlemler konusunda görüş alışverişinde bulunulmuş, Münbiç ve Fırat’ın doğusundaki durum ile ilgili olarak Türkiye’nin PKK/YPG ve DEAŞ terör örgütlerinden kaynaklanan güvenlik kaygılarının giderilmesi konusunda karşılıklı anlayış birliği içinde olunduğu görülmüş, Suriye’nin siyasi birliğine ve toprak bütünlüğüne saygı çerçevesinde terörün her türlüsü ile mücadelede iş birliğinin önemi tekraren vurgulanmıştır” denildi.

Açıklama, ileriki günlerde İdlib’de baskının artacağınıa, Astana ve Soçi’de alınan kararlara vurgu yapılarak, muhalefetin zayıflatılması ve ortadan kaldırılmasına, ABD’nin iştahla beklediği anayasa sürecine geçilmesine işaret ediyor.

Anayasa sürecinde Esed rejiminin meşruiyet kazanabilmesi için Fırat’ın doğusundaki meselenin çözümünde, Türkiye ile Esed rejimi arasında görüşme ve işbirliğini öne çıkarma stratejisi masada. Bu bağlamda Adana Mutabakatı, kullanılan enstrümanlardan biri olarak gündeme monte edilmiş gözüküyor.